Centrale onderzoeksvraag/doelBinnen de voedingsindustrie behoort de sector van de voedingssupplementen tot de snelst groeiende. Onder andere de toenemende aandacht voor gezondheid en ziektepreventie, de stijging van bepaalde populatiegroepen (vb. ouderen, mensen met een onderdrukt immuunsysteem, …) en globalisering (i.e. internethandel) dragen daar in sterke mate toe bij. Echter, voedingssupplementen kunnen plantencomponenten bevatten die toxisch zijn en/of negatief kunnen interageren met bepaalde geneesmiddelen of therapieën.
Momenteel ontbreekt het aan gestandaardiseerde, specifieke en voldoende gevoelige detectiemethodes voor een brede waaier van plantentoxines in voedingssupplementen. Er is ook nood aan een prioritering van de plantentoxines waarop moet gefocust worden. Dit ANAPLANTOX onderzoeksproject beantwoordt aan beide knelpunten.
OnderzoeksaanpakOm prioriteiten te vinden qua plantentoxines in voedingssupplementen bekijken we eerst welke er relevant zijn binnen het Belgisch wetgevend kader. We stellen daarvoor een database op met de voorhanden zijnde toxicologische data, de prevalentiedata en indien mogelijk de consumptiedata. Vervolgens stellen we de tandem vloeistofchromatografische-massaspectrometrische methodes (LC-MS/MS) op punt om meerdere plantentoxines specifiek en voldoende gevoelig te detecteren en te kwantificeren in verschillende voedingssupplementenmatrices (poeders, tabletten, vloeistoffen, …). We optimaliseren enerzijds de methodologie voor kleine molecules (extractie en detectie/kwantificatie) en anderzijds deze specifiek voor proteïnen, mogelijk met incorporatie van LC-hoge resolutie massaspectrometrie (LC-HRMS). Hierbij proberen we zoveel mogelijk toxines in één methode simultaan te analyseren. Na ontwikkeling van deze methodologieën gebeurt een extensieve validatie (zowel intra- en interlaboratorium validatie volgens Beschikking 2002/657/EC) om de performantie van de ontwikkelde methodes te evalueren. Tevens vergelijken we deze performantie met bestaande screeningsmethodes. Tot slot plannen we een internationale ringtest.
Relevantie/ValorisatieMet het project ANAPLATOX hebben we een betere kennis en meer beschikbare analysemethodologieën voor diverse plantentoxines in voedingssupplementen gerealiseerd. Beide zijn noodzakelijk voor zowel voedingssupplementenproducenten als de bevoegde instanties (controle, wetgeving) in het kader van voedselveiligheid. Belangrijke bevindingen uit dit onderzoeksproject bleken o.a. het gebrek aan consumptiedata, commercieel beschikbare standaarden, kennis over de chemische diversiteit van de plantentoxines en over de complexe samenstelling van voedingssupplementen. Het voorkomen van plantentoxines wordt vaak ook niet direct gelinkt aan de ingrediëntenlijst. Tussentijdse resultaten van het ANAPLANTOX project zijn voorgesteld op de KVCV-studiedag “Giftige Planten en hun Toxines” (België), en het “9th International Symposium on Recent Advances in Food Analysis” (RAFA, Praag; 2de posterpublieksprijs). Op het einde van het project is een theoretische workshop georganiseerd voor private en publieke laboratoria en overheidsdiensten ter disseminatie van de bekomen resultaten en conclusies.
