Extracellulaire vesikels uit urine als bron voor biomerkers voor de diagnose en opvolging van blaaskanker patiënten

Blaaskanker kent ieder jaar in België ongeveer 2300 nieuwe gevallen (www.kankerregister.be). Vooral bij mannen komt blaaskanker veelvuldig voor en is dit de vierde meest voorkomende kanker wereldwijd. Desondanks is de diagnose van blaaskanker nog steeds niet optimaal door de gebreken van de huidige standaarden urine cytologie en cystoscopie. Hiernaast maakt de noodzakelijke levenslange opvolging blaaskanker dé duurste te behandelen kanker (Sievert et al., 2009). Er is dus nood aan een niet-invasieve, goedkopere en zeer gevoelige en specifieke biomerkerset om enerzijds de diagnose van blaaskanker te optimaliseren en anderzijds de opvolging van lage graad blaaskankerpatiënten te verbeteren. Dit zal de levenskwaliteit van de patiënt verhogen en de mortaliteit van blaaskanker doen dalen, dit laatste door de goede monitoring van herval, wat de kans op metastase vermindert. Exosomen (30-120 nm) zijn extracellulaire vesikels (EVs) die worden uitgescheiden in verschillende lichaamsvloeistoffen en ze bevatten zowel RNA, lipiden als proteïnen. Ze komen terecht in de urine doordat ze worden uitgescheiden door de epithelia van de urogenitale tractus. Ze hebben een enorm diagnostisch potentieel aangezien ze een rol spelen in intracellulaire communicatie en tumorprogressie. Tijdens het doctoraat werd een methode voor de opzuivering en karakterisatie van EVs geoptimaliseerd (resultaten gepubliceerd in JEV). Een variantiestudie werd uitgevoerd om de interindividuele variatie te bepalen op EV proteïneniveau. Deze informatie was tot nu toe niet gekend, hoewel dit absoluut noodzakelijk is om een goed 'discovery' experiment op te stellen dat in staat is om een EV proteïnebiomerkers voor blaaskanker te identificeren. Uit de variantiestudie blijkt dat we ongeveer 60 stalen per experimentele groep moeten includeren. Enerzijds zal het urinaire EV proteïneprofiel van blaaskankerpatiënten vergeleken worden met dat van gezonde individuen om zo een diagnostische biomerkerset te bekomen. Anderzijds zullen tijdlijnen opgesteld worden van blaaskankerpatiënten vanaf de diagnose tot herval. Door deze tijdspunten te vergelijken, kan er op zoek gegaan worden naar een biomerkerset voor de opvolging van blaaskankerpatiënten. Tot slot zal er ook nog een validatiestudie plaatsvinden van de potentiële biomerkersets op een grotere populatie met tevens patiënten met andere blaasgerelateerde pathologieën in samenwerking met externe partners (deze validatiestudie maakt geen deel uit van het doctoraatswerk).

Trefwoorden:KANKER, BIOMERKER

Disciplines:Urologie, Diagnostiek van proteïnen