De complexiteit van sociale relaties van volwassenen met een beperking in ambulante ondersteuningsdiensten ontrafeld. Persoonlijke netwerkverhalen als opstap naar interventie.

Uit eerder onderzoek blijkt het grote belang van sociale relaties voor volwassenen met een beperking. Gezonde interpersoonlijke relaties en sociale inclusie blijken een positieve invloed te hebben op verschillende levensdomeinen, zoals de individuele en gezinskwaliteit van leven (bijv. Buntinx & Schalock, 2010; Munikanan et al., 2017) en een betere fysieke en mentale gezondheid (bijv. Ehsan et al. ., 2019; Umberson & Montez, 2010). Volwassenen met een verstandelijke beperking zijn bijzonder kwetsbaar voor kleinere en minder heterogene sociale netwerken, wat de noodzaak onderstreept van interventies om sociale relaties van cliënten in ambulante begeleiding op te bouwen, te onderhouden en te versterken. Het hoofddoel van dit doctoraatsproefschrift is het begrijpen van de complexe dynamiek van sociale relaties van volwassenen met een beperking in ambulante hulpverlening, en het ondersteunen van professionals bij het onderhouden, versterken of verbreden van de sociale relaties en daarmee de kwaliteit van leven van deze personen. Dit wordt geoperationaliseerd in drie doelstellingen: (1) het in kaart brengen van de bestaande interventies op sociale relaties (studie 1 en 2), (2) het in kaart brengen van de complexiteit en dynamiek van sociale relaties (studie 4) en (3) Persoonlijke NetwerkVerhalen als een weg naar interventie (studie 4, 5 en 6).

Studie 1 heeft tot doel interventies te identificeren die sociale relaties versterken, en hun onderliggende catalysatoren van verandering door middel van een systematische review van peer-reviewed artikelen, gepubliceerd tussen 2000 en 2020. Studie 2 verkent de huidige praktijken en beïnvloedende factoren binnen de context van zelfstandig ondersteund leven van volwassenen met een beperking. Studie 3 past het ecologische model van Simplican, Leader, Kosciulek en Leahy (2015) toe als een model om de beschermende en risicofactoren van sociale relaties van individuele personen met een beperking in zelfstandig ondersteund leven te begrijpen. Studie 4 past en evalueert een nieuwe methode voor het creëren van een persoonlijk netwerkverhaal (PNS) voor cliënten in ambulante ondersteuningsdiensten. Het PNS heeft tot doel de dynamiek van de sociale relaties, de beschermende en risicofactoren en de individuele behoeften met betrekking tot sociale relaties te verhelderen. Studie 5 richt zich op het koppelen van acties of interventies aan de specifieke behoeften van cliënten in ambulante hulpverlening met betrekking tot sociale relaties. Daarnaast verkent dit onderzoek de mogelijke toegevoegde waarde van het betrekken van externe professionals bij het gebruik van het Persoonlijk Netwerkverhaal om individuele doelen en acties te identificeren. Studie 6 richt zich op het evalueren van de effecten van het Persoonlijk Netwerkverhaal vanuit het perspectief van de volwassene met een beperking en de professionele hulpverlener.

Dit project is ingebed in een sterke samenwerking tussen de KU Leuven (Onderzoekseenheid Ouderschap en Speciaal Onderwijs, LUCAS), UCLL en SPOND vzw, de Academische Werkplaats Inclusie Ondersteuning genoemd. Deze samenwerking zorgt voor de praktische vertaling, relevantie en onmiddellijke toepassing van dit doctoraat. We benadrukken de nauwe samenwerking met personen met een beperking, professionals en netwerkleden van de persoon met een beperking in dit onderzoek.