Solidariteitspolitiek: solidariteitsclaims in de retoriek van politieke partijen en waarom ze belangrijk zijn.

In dit onderzoeksproject over het solidariteitsbegrip zullen we drie onderzoeksvragen beantwoorden. In het eerste deel spitsen we ons toe op de operationalisering van een actuele solidariteitstypologie, die de inzichten van Emile Durkheim en Axel Honneth verenigt: 'Solidarity, what is in a word?'. Solidariteit wordt in deze typologie gekenmerkt door vier solidariteitsattitudes die elk een bepaalde vorm van causale attributie behelzen. Groepsgebaseerde en compassionele solidariteit zijn beiden geënt op de aanwezigheid van gelijkenissen tussen menen. Ruilgebaseerde en empathische solidariteit zijn daarentegen geënt op verschillen. Op basis van circumplex modellen en impliciete associatietesten uit de persoonlijkheidspsychologie zullen we verschillende solidariteitsclaims proberen te destilleren die kunnen verbonden worden met de vierledige theoretische synthese op basis van het werk van Durkheim en Honneth. We definiëren solidariteitsclaims als retorische instrumenten die een expliciete link leggen tussen een specifieke attitudemodus en een specifieke attitudereferent. In het tweede deel van dit onderzoeksproject zullen we evalueren welke claims voorkomen bij welke politieke partijen: Is solidariteit enkel een kwestie voor linkse partijen of zijn de solidariteitsclaims variabel en gelinkt aan de onderscheiden partijen in een meerpartijensysteem? Met dit doel voor ogen zullen we zowel een kwantitatieve als een kwalitatieve inhoudsanalyse uitvoeren van de partijprogramma's van de verschillende Belgische partijen tussen 1985 en 2014. Bovendien zullen we ook onderzoeken welke partijpolitieke claims worden overgenomen door in de media. Op basis van voorlopige onderzoeksresultaten lijkt er alvast sprake te zijn van een gevoelige toename van het aantal solidariteitsclaims in de programma's van de politieke partijen. Het blijft evenwel een open vraag welk type(s) van solidariteitsclaims vooral in de lift zitten. In het derde en laatste deel van dit onderzoeksproject gaan we na in hoeverre we de partijpolitieke solidariteitsclaims terugvinden bij het publiek, meerbepaald bij de verschillende electoraten: Speelt het een rol welke solidariteitsclaims worden gemaakt door de politieke partijen? Om de congruentie tussen partijen en hun electoraten in te schatten, maken we gebruik van factoriële survey experimenten. In onze factoriële experimenten vragen we respondenten om fictieve claims (vignetten) te beoordelen waarbij de claims gemanipuleerd worden in termen van zowel de attitudereferent als de attitudemodus. Respondenten beoordelen welke claims bij hun geprefereerde partij(en) horen. De vignetten worden geïntegreerd in twee surveys: een panelstudie van een studentenpopulatie en een representatieve online survey. Op basis van deze twee surveys testen we of kiezers stemmen voor partijen die de door hen geprefereerde solidariteitsclaims maken dan wel of de partijen hun kiezers socialiseren en die de solidariteitsclaims van hun partij overnemen.

Trefwoorden:POLITIEKE SOCIOLOGIE

Disciplines:Andere economie en bedrijfskunde, Burgerschap, immigratie en politieke ongelijkheid, Internationale en vergelijkende politiek, Multilevel governance, Nationale politiek, Politiek gedrag, Politieke organisaties en instellingen, Politieke theorie en methodologie, Openbaar bestuur, Andere politieke wetenschappen