< Terug naar vorige pagina

Project

Ervoor zorgen dat voorlezen telt. De bijdrage van leerkracht- en prentenboekkenmerken

Vroege wiskundige vaardigheden dragen in belangrijke mate bij tot de latere wiskundige prestaties van kinderen (Duncan et al., 2007). Kwaliteitsvolle leermomenten in de kleuterklas helpen om de verwerving van deze cruciale vaardigheden te stimuleren. Interactief voorlezen (IV) werd recent geïdentificeerd als een effectieve leeractiviteit in het domein van vroege wiskunde (Purpura et al., 2017). In tegenstelling tot het domein van taal en geletterdheid, zijn de huidige inzichten in de interactiekwaliteit tijdens IV, en de relatie hiervan met leerkracht- en prentenboekkenmerken, echter beperkt. Om tegemoet te komen aan dit tekort analyseerden wij systematisch de leerkracht-kind interactie tijdens IV en de relatie ervan met leerkracht- en prentenboekkenmerken aan de hand van vier studies.                                                                                                                                       

In de eerste studie voerden we een systematische literatuurstudie uit focussend op IV in het domein van de vroege wiskunde. We richtten ons op de kenmerken van prentenboeken, en de frequentie, kwaliteit en effectiviteit van IV in het domein van de vroege wiskunde. Een groot aantal studies toonde aan dat IV de wiskundeontwikkeling van jonge kinderen kan bevorderen. Het aantal studies naar de kenmerken van prentenboeken en de frequentie en kwaliteit van IV in dit domein was echter beperkt. Studies over de kwaliteit van IV focusten algemeen op het aantal wiskundige uitingen van de volwassene of de kinderen, met amper aandacht voor specifieke types of de complexiteit van deze uitingen. Onderzoek naar de frequentie, kwaliteit, en effectiviteit van IV in samenhang met kenmerken van het prentenboek, de volwassene, het kind, of de context was zo goed als afwezig, waardoor het moeilijk is om conclusies te trekken over het complexe samenspel tussen deze elementen. Voortbouwend op de tekorten die we identificeerden in deze eerste studie, ontwierpen we drie empirische studies om de kwaliteit van IV in het domein van vroege wiskunde te analyseren.                                                          

In de tweede en derde studie onderzochten we de beslissingsvaardigheden van kleuterleerkrachten met betrekking tot hun wiskundig vraaggedrag tijdens IV, in samenhang met leerkracht- en prentenboekkenmerken. Uit de resultaten bleek dat de kans dat kleuterleerkrachten spontaan een wiskundige vraag formuleerden relatief laag was, en dat kleuterleerkrachten meestal wiskundige vragen formuleerden op een laag abstractieniveau. In Studie 2 vonden we dat het type prentenboek (wiskundige prentenboeken) bijdroeg aan de beslissingsvaardigheden van de leerkrachten met betrekking tot hun wiskundig vraaggedrag. In Studie 3, daarentegen, leverde niet alleen het type prentenboek maar ook de wiskunde kennis van de leerkracht, vakdidactische kennis wiskunde van de leerkracht, en de interactie tussen de vakdidactische kennis wiskunde van de leerkracht en het type prentenboek een bijdrage aan de beslissingsvaardigheden van leerkrachten met betrekking tot hun wiskundig vraaggedrag.                                                                                                                             

In de vierde studie onderzochten we de kwaliteit van de leerkracht-kind interactie tijdens IV door het interactiegedrag van kleuterleerkrachten en hun kleuters in authentieke klassituaties te analyseren, in samenhang met de vakdidactische kennis wiskunde van de leerkracht en het type prentenboek. Aldus brachten we het interactiegedrag nauwkeurig in kaart in termen van actie, wiskundige focus, abstractieniveau, en de sequentiële relatie tussen uitingen van de leerkracht en het kind. De kwaliteit van de leerkracht-kind interactie werd verder mee bepaald door het type prentenboek, maar niet door de vakdidactische kennis wiskunde van de leerkracht.                                                      

De resultaten van onze studies leidden tot nieuwe inzichten in IV, en in het bijzonder de kwaliteit van de leerkracht-kind interactie, in het domein van wiskunde. We eindigen dit proefschrift met een bespreking van onze belangrijkste bevindingen en hun wetenschappelijke relevantie. We formuleren ook suggesties voor verder onderzoek en implicaties voor de onderwijspraktijk.

Datum:1 okt 2019 →  24 mei 2023
Trefwoorden:Preschool, Picture Book Reading, Mathematics
Disciplines:Voorschoolse educatie en kleuteronderwijs
Project type:PhD project