Controversieel erfgoed. Ontwikkeling en implementatie van een referentiekader voor het omgaan met gevoelig erfgoed in instellingen voor cultureel erfgoed (REGER-kader).

Met discussies over foute straatnamen, controversiële standbeelden of beladen koloniale objecten heeft gevoelig erfgoed een hoge actualiteitswaarde. Voor instellingen voor cultureel erfgoed is het niet eenvoudig om daarmee om te gaan. Doel van het project is (1) ontwikkeling van een REferentiekader voor het omgaan met Gevoelig ERfgoed (REGER-kader) dat (2) toegepast kan worden in de collectiepresentatie en de publiekswerking van erfgoedinstellingen zodat de effecten ervan gemeten kunnen worden.Gevoelig erfgoed kan een krachtig middel zijn multiperspectiviteit te faciliteren. Multiperspectiviteit is een attitude die de bereidheid uitdrukt om mentaal van perspectief te veranderen. Het gaat om de bereidheid zich te verplaatsen in perspectieven van anderen, zowel in oude perspectieven als in hedendaagse interpretaties. Belangrijk daarbij is om ook het perspectief van maatschappelijk kwetsbare groepen of groepen die maatschappelijk minder aan bod komen, mee te nemen. Multiperspectiviteit veronderstelt het samenbrengen en verbinden van mensen met openheid voor elkaars beargumenteerde perspectieven. Op die manier draagt multiperspectiviteit bij tot de ontwikkeling van kritische zin, respect voor anderen en een democratische houding. Gevoeligheid is tijds- en ruimtegebonden en niet statisch en onveranderlijk. Watson (2016) spreekt in dit verband van 'het emotioneel register van het verleden'. Erfgoedinstellingen proberen wel in te spelen op de gevoeligheden die er leven in de samenleving door het creëren van authenticiteit, beleving en spanning, maar zijn ook beducht voor hyperemotionele reacties. Er wordt vooral gewerkt met publiekelijk aanvaarde emoties over lijden, geweld en angst. Dat emotioneel register is echter niet vaststaand. De heftige discussies over controversiële standbeelden, foute straatnamen of de zwartepietpolemiek tonen aan dat gevoeligheid tijds- en ruimtegebonden is. 'Gevoeligheid' is een label dat wordt geplakt op erfgoed, maar na verloop van tijd kan verbleken om later dan toch weer terug te komen. De vraag stelt zich dan ook welke factoren bepalen dat iets als gevoelig wordt gepercipieerd en in hoeverre dit dan verbonden wordt aan erfgoed.De centrale probleemstelling van het onderzoek luidt: Welke zijn de mogelijkheden en beperkingen om via gevoelig erfgoed multiperspectiviteit te realiseren in instellingen voor cultureel erfgoed?Als partners in het cultureel-erfgoedveld kozen we voor instellingen die (1) gevoelig erfgoed in hun collecties hebben en (2) mogelijkheden bieden om in te spelen op belangrijke hedendaagse maatschappelijke kwesties. De volgende partners werden bereid gevonden om actief te participeren. - ADVN| archief voor nationale bewegingen, specifiek de Vlaamse beweging, andere nationale en regionale bewegingen in Europa en daaraan verbonden thema's of ervan afgeleid, zoals rechts radicalisme, fascisme, racisme, negationisme, gevestigd in Antwerpen;- Kazerne Dossin - Memoriaal, Museum en Documentatiecentrum over Holocaust en Mensenrechten, in Mechelen;- Museum Dr. Guislain in Gent over de geschiedenis van en actuele discussies over psychiatrie en geestelijke gezondheid, zorg, en kunst en waanzin; - AfricaMuseum in Tervuren, plaats van geheugen van een gedeeld koloniaal verleden en een platform voor ontmoeting en dialoog met mensen van verschillende generaties en culturen.

Trefwoorden:GEVOELIGHEID, ONDERWIJSKUNDIG ONTWERPEN, CULTUREEL ERFGOED, LERARENOPLEIDING

Disciplines:Civic learning en gemeenschapsontwikkeling, Didactiek van schoolvakken, Lerarenopleiding, Cultuurgeschiedenis, Publieke geschiedenis