De gedragsmatige en emotionele reactie op bekrachtiging en straf bij kinderen met ADHD: het vergroten van ons inzicht in de conditie

Verschillende theoretische modellen veronderstellen dat verstoorde bekrachtigings- en strafgevoeligheid bijdragen aan ADHD symptomen en dat de emotionele reacties hierop hier een rol in spelen. Echter, experimenteel onderzoek hiernaar is beperkt. Het doel van dit doctoraat was om het inzicht over de gedragsmatige en emotionele reactie op bekrachtiging en straf bij kinderen met ADHD te vergroten. Daartoe werd eerst een systematische literatuurstudie naar experimenteel onderzoek over bekrachtigingsleren in ADHD uitgevoerd. Het tweede doel was om bij te dragen aan de experimentele evidentie door twee experimentele studies uit te voeren. In deze studies werd het effect van meerdere bekrachtigingsschema’s op instrumenteel leren onderzocht, alsook de emotionele reacties op deze verschillende beloningsschema’s. Het laatste doel was om zowel het gedragsmatig als emotioneel reageren op straf te onderzoeken, alsook de interactie tussen beide aspecten. 

Het eerste hoofdstuk beschrijft de verschillende theorieën over bekrachtigings- en strafgevoeligheid bij kinderen met ADHD, alsook hieraan gerelateerd experimenteel onderzoek. 

Hoofdstuk twee beschrijft de systematische literatuurstudie naar bekrachtigingsleren bij kinderen met ADHD, waaruit blijkt dat er slechts weinig en zeer heterogene studies zijn, met vele methodologische limitaties en veelal tegengestelde resultaten. Hoofdstuk drie rapporteert een studie naar het effect van bekrachtigingsschema’s op de leerprestaties van kinderen met ADHD. De resultaten tonen duidelijk trager leren bij kinderen met ADHD, zowel onder continue als partiële (20%) bekrachtiging en het sneller uitdoven van gedrag na leren onder partiële bekrachtiging. In hoofdstuk vier worden de leerprestaties en emotionele reacties van kinderen met ADHD bij verschillende bekrachtingsschema’s onderzocht. De resultaten tonen dat de tekorten in beloningsleren bij kinderen met ADHD uit hoofdstuk drie niet worden repliceerd bij een partieel bekrachtigingsschema met hogere bekrachtigingsfrequentie (33%); ook de snellere uitdoving na partiële bekrachtiging werd niet gevonden. Kinderen met ADHD toonden wel meer negatieve emoties tijdens de leer- en uitdovingsfase, onafhankelijk van bekrachtigingsschema.Hoofdstuk vijf beschrijft de gedragsmatige en emotionele reactie van kinderen met ADHD op straf en toont dat zowel kinderen met als zonder ADHD gedrag stellen om straf te vermijden, zonder verschil tussen beide groepen. Kinderen met ADHD toonden wel meer positive en negative emoties, gerelateerd aan tragere responstijden na bekrachtiging of straf.  

Tot slot, hoofdstuk zes omvat de algemene discussie, suggesties voor toekomstig onderzoek en theoretische en klinisch implicaties van dit doctoraat.