Besluitvorming door executive teams onder druk. A multiple-case studie in de Nederlandse financiële sector.

Executive team besluitvorming onder druk: Een multiple case studie in de Nederlandse financiële sector

Iedere dag nemen executive teams belangrijke strategische besluiten die ernstige gevolgen voor anderen met zich mee kunnen brengen. De wereldwijde Financiële Crisis, BP’s olievervuiling in de Golf van Mexico en de ongelukken met Boeing 737 Max maken duidelijk hoe ernstig deze gevolgen kunnen zijn. Onder deze vreselijke gebeurtenissen lijkt een patroon schuil te gaan. Onder druk van de concurrentie of de kortzichtige hang naar winst en groei, nemen bestuurders excessieve risico’s, terwijl ze het risico van schade voor anderen negeren. Ondanks het maatschappelijke belang van bestuurlijke besluitvorming, weten we er tot nu toe relatief weinig van. Dit onderzoek wil dit veranderen. Ten eerste, door te verkennen en te beschrijven wat bestuurders werkelijk doen als ze (strategische) besluiten nemen. Ten tweede, door te verkennen welke vaardigheden nodig zijn om effectieve besluiten te kunnen nemen, d.w.z. besluiten die gekenmerkt worden door een evenwichtige afweging van uiteenlopende en vaak conflicterende belangen. De kern van dit proefschrift bestaat uit een uniek kwalitatief onderzoek, gebaseerd op geanonimiseerde case studies naar 49 top executive teams, allen uit de Nederlandse financiële industrie. Deze real life case studies (2011-2018) zijn uitgevoerd door teams met senior toezichthouders, waaronder ervaren (sociale en organisatie-) psychologen, onder de verantwoordelijkheid van De Nederlandsche Bank (“DNB”), als onderdeel van het financiële toezicht. T.b.v. de kwalitatieve analyse is een heuristisch model ontworpen, dat de inzichten van vijf verschillende disciplines m.b.t. executive team besluitvorming integreert en dat de cognitieve en gedragsvariabelen (en hun antecedenten) bevat die van belang zijn voor evenwichtige besluitvorming. Qua resultaten, bevat de studie een rijkdom aan gedetailleerde beschrijvingen van besluitvormingsgedrag. Verder maakt het duidelijk dat evenwichtige besluitvorming de integratie omvat van uiteenlopende perspectieven tot een enkel, coherent besluit. Tot slot geeft de studie aan dat deze integratie niet alleen een cognitieve taak is, maar juist sterk afhankelijk is van de goede interactie en samenwerking tussen de leden van het executive team. Implicaties voor theorie, onderzoek en de praktijk worden besproken.