Het effect van ideologie in de vertaling van Qur'an door Laleh Bakhtiar: Sublieme Quran als gevallenanalyse

Vandaag de dag wordt ideologie in een breed spectrum van academische disciplines, waaronder culturele studies, taalkunde en vertaalstudies belangrijk geacht.

Ideologie en haar effect op het vertalen zijn al lang een onderzoeksfocus op het gebied van vertaalstudies. Het gebruik van ideologie in het vertalen gaat zo ver als de geschiedenis van het vertalen zelf. Het invoegen en inbedden van ideologie, waarden en culturele betekenissen in vertaalde teksten wordt sinds de oude tijd toegepast. Pas vanaf de jaren negentig van de vorige eeuw wordt [het] echter beschouwd als een nieuw onderzoeksgebied luidens welke gedurende het vertaalproces de cultuur van zowel de bron- als de doeltekst niet meer kon worden ontweken (Valerio 2013: 986-987).

Volgens Fawcett (1998) “pasten individuen en instellingen door de eeuwen heen hun specifieke overtuigingen toe op het creëren van een bepaald effect in de vertaling' (p. 107). Hij beweert dat 'een ideologische benadering van het vertalen te vinden is in de oudste voorbeelden van vertalingen ooit' (p. 106). Het corpus van dit onderzoek omvat de oorspronkelijke Koran, de vertaling van Bakhtiar nl. The Sublime Quran en vier Engelse vertalingen. Uit verschillende verzen uit de Koran koos de onderzoeker verzen in Surat 'lns' (Vrouwen), 'l'hz'b (de Partijen), die met betrekking tot vrouwenrechten en het idee van hun onderdrukking werden geselecteerd met hun evenknie, evenals de termen ḍrb (slaan), k'frwn (ongelovigen), nšwz (weerspannigheid), qwmwn (beschermers en handhavers). De termenlijst is niet exhaustief.

De vijf Engelse vertalingen van de Heilige Koran werden in deze studie kritisch geanalyseerd uitgaande van de ideologie van de vertaler: 1- Muhammad Taqiyyuddin Al Hilaali en Muhammad Muhsin Khan (2011). The Nobel Quran. Darussalam Publishers. 2- Muhammed A. S. Abdel Haleem (2004). The Qur'an: A New Translation. Oxford University Press Inc., New York. 3- Abdullah Yusuf Ali (1989-90). The Holy Qur-an. King Fahd Holy Qur-ān Printing Complex  4- Muhammad Marmaduke Pickthall (1930). The Meaning of the Glorious Koran. 5- Arthur J. Arberry. The Koran Interpreted: A Translation. Touchstone; 1 edition (11 December, 1996). Bakhtiar introduceerde een nieuwe benadering in haar vertaling van de heilige Koran, namelijk de inclusieve vertaling. Bakhtiar zei over haar vertaalmethodologie het volgende: “Ik heb geprobeerd een inclusieve vertaling te ontwikkelen zodat mensen van andere religies het kunnen lezen en het gevoel hebben dat het als een heilige tekst zijnde, ook tot hen spreekt,” (The Feminist eZine).

Verder stelt ze in een interview (Muslims for Allah: 2018) bij de bespreking van de misinterpretatie van hoofdstuk 4, vers 34 in de Koran dat ze duidelijker begrip van de Islam wilde creëren voor niet-moslims uit andere culturen. Dat door de inclusieve vertaalaanpak te ontwikkelen in plaats van de exclusieve.

Voor het doel van dit onderzoek zal de onderzoeker de betrouwbaarheid van Bakhtiar's aanpak bespreken op basis van enkele vertaaltheorieën waaronder Eugene Nida's theorie (1952), Skopos theorie (eind jaren zeventig), de interpretatieve vertaaltheorie (1970), en Lawrence Venuti's theorie (1998), de vertaalmethodes ‘foreignizing’ en ‘domesticating’ .

Dit onderzoek is een beschrijvende en vergelijkende casestudy op basis van de Critical Discourse Analysis (CDA). Het opzet van het gebruik van Critical Discourse Analysis (CDA) is het benadrukken van de ideologische inhoud, die aanwezig is in de doeltekst en hoe die verschilt van de brontekst. Het onderzoek richt zich vooral op de rol van de ideologie van de vertaler bij de vertaling van de Heilige Koran uit het Arabisch in het Engels uitgaande van de bovengenoemde vertalingen van de Koran.