Ruimte voor een sociaal innovatieve planningspraktijk in post-politieke tijden: een metareflexief actie onderzoek over de dagelijkse worstelingen van een progressief planbureau

Dit metareflexief actieonderzoek start van het idee dat een kritische analyse van planning als een gedepolitiseerde praktijk het planningsveld uitdaagt om haar begrip van democratie en epistemologische uitgangspunten in vraag te stellen.

Het metareflexief actieonderzoek werd gestructureerd door het oprichten van een sociaal-ruimtelijk onderzoeksbureau endeavour in samenwerking met twee collega’s: Maarten Desmet en Tim Devos. Endeavour vormt de basis om collectief de manoeuvreerruimte voor transformatieve planning binnen een postpolitieke context te onderzoeken. Het metareflexief actieonderzoek combineert een direct engagement in zes lokale planningstrajecten met een reflexieve oefening rond hoe deze ervaring een invloed had op de manier waarop endeavour werd gedefinieerd en op basis waarvan de epistemologische keuzes achter het werk van endeavour veranderden.

Via vier onderzoekspapers wordt de manoeuvreerruimte voor sociaal-innovative planning geherdefinieerd. In een eerste onderzoekspaper wordt de complexiteit van participatieprocessen en de rol van nostalgie in het organiseren van dialoog beschreven. In een tweede onderzoekspaper wordt een een operationeel kader om meervoudige collectieve leerprocessen te analyseren en je als planningsprofessional te positioneren geprestenteerd. Een derde onderzoekspaper beschrijft de rol van strategische ambiguïteit als een mogelijk discursief instrument voor de planningspraktijk om ondanks een kritische positie actief te blijven binnen stedelijke besluitvormingsprocessen rond ruimtelijke ontwikkeling.

In een vierde onderzoekspaper wordt ten slotte Spatial Development Analysis and Planning als een nieuwe kritische planningspraktijk geïntorduceerd.

Op basis van deze vier onderzoekspapers stelt dit onderzoek een reflexief theoretisch kader voor dat planning bekijkt als het op kritische wijze navigeren doorheen de grote diversiteit aan acties van anderen. Dit proces gebeurt in samenspraak met een grote diversiteit aan mensen en is gebaseerd op een voortdurende wisselwerking tussen het identificeren van vormen van uitsluiting en het zoeken naar mogelijke nieuwe vormen van actie. Daarnaast werd een methodologische benadering ontwikkeld die vertrekt van het opzetten van een casestudie van waaruit er samenwerking kan worden aangegaan met een grote verscheidenheid aan initiatieven die bezig zijn met sociale innovatie om zo een brede kijk op veranderingsgerichte planning te kunnen ontwikkelen.

Het werk van endeavour toont aan hoe deze vorm van reflexieve planning kan worden georganiseerd via verschillende vormen van samenwerking voorbij de planningspraktijk. De verhandeling benadrukt de noodzaak om te investeren in het onderzoeken van deze organisatiestructuren om zo een flexibele en transformatieve vorm van planning mogelijk te maken.