< Terug naar vorige pagina

Project

De visdiversiteit van de riviersystemen van het Kahuzi Biega National Park (Oostelijk-Congo)

De visdiversiteit van het Lowa- en Ulindi-systeem, beide zijrivieren van de rechteroever van de Boven-Kongo (Lualaba), is onderbelicht en slecht gekend. Als gevolg hiervan bleef de diversiteit en verspreiding van de vissoorten van deze systemen bijna terra incognita. Deze twee systemen draineren het Kahuzi-Biega National Park (KBNP). De afwezigheid van wetenschappelijke viscollecties van dit park belemmert de integratie van de visfauna uit het park in de natuurbeschermingsplannen. Het huidige werk is bedoeld om bestaande hiaten in de kennis van de visdiversiteit en -distributie aan te vullen, niet alleen op het niveau van de twee bekkens maar ook, en meer specifiek, op het niveau van het KBNP. Tegelijkertijd werden enkele taxonomische problemen aangepakt met morfologische en/of moleculaire benaderingen.

De visdiversiteit van het Lowa-bekken bestaat uit 119 geldige soorten, 21 soorten uit het Ulindi-bekken en zeven uit een aantal zijrivieren van het Kivu meer. Er werden zeven nieuwe soorten ontdekt waarvan er twee formeel worden beschreven en waarvan er vijf nog moeten worden beschreven. Voor het KBNP als geheel maken onze inspanningen het mogelijk om een lijst van 52 geldige soorten uit het Lowa-bekken samen te stellen, maar Clarias licocephalus werd bemonsterd in het park, in de Lwiro, een zijrivier van het  het Kivu meer en Amphilius kivuensis werd waargenomen aan de bron van de Luka. De twee nieuwe soorten die hierin worden beschreven zijn Marcusenius kaninginii, een soort met acht  schubben rond de staartsteel en Enteromius sp. 'radari', een soort met een zwak verbeende en gekartelde dorsale stekel. In de twee case-studies vonden we sporen van een complexe evolutionaire geschiedenis, met hybridisatiegebeurtenissen aan de oorsprong van soortvorming. (i) Enteromius sp. 'radari', een nieuwe soort uit de Lowa, deelt morfologische kenmerken met twee populaties van de Sakasao en Bisuli-zijrivieren van de Luka-rivier. Beide populaties vormen een afzonderlijke mtCOI-afstammingslijn, basaal tot een grote groep  waartoe verschillende genetische groepen van E. miolepis, zoals ook die van het Lowa-bekken behoren. (ii) Een integratieve benadering met behulp van morfologische en moleculaire gegevens (Cytb en COI), werd uitgevoerd op uitgebreide stalen van vier soorten en hun verwanten: L. longifilis met een mentale lob, L. paucisquamatus met een kleine mentale lob, L. brauni en L. longidorsalis beiden zonder mentale lob maar meteen verhoornde snijrand op de onderkaak. Verschillende resultaten werden waargenomen op moleculair niveau. Beide soorten met een verhoornde snijrand behoren tot divergente evolutionaire lijnen. Labeobarbus brauni kan worden beschouwd als een lid van de Lab.-mond soorten, waarbinnen het toch een aparte lijn vormt. Soorten/lijnen uit de Boven-Congo met een verhoornde snijrand behoren tot deze groep. De waargenomen topologie van L. paucisquamatus op het niveau van de mitochondriale loci bevestigt, op dit moment, de hybride oorsprong van de soort. Labeobarbus longifilis en L. brauni zijn tot nu toe gekend als de oudersoorten. Interessant is dat er een kleine ecologische habitatscheiding wordt waargenomen tussen L. paucisquamatus en zowel de vermeende ouderlijke soorten. Dit geldeveneens voor de tweeLabeobarbus soorten met een verhoornde snijrand aan de onderkaak. Het Lowa-bekken is waarschijnlijk een bekken waar complexe evolutionaire gebeurtenissen plaatsvonden en dit vermoedelijk omdat het onderzochte deel van het bekken geïsoleerd is door watervallen en stroomversnellingen die de waargenomen fenomenen kunnen hebben vergemakkelijkt.

Onze resultaten zullen hopelijk de belanghebbenden in de DRC inzake natuurbehoud motiveren om beter gehele stroomgebieden op te nemen in beschermingsstrategieën, en dit door een aantal zijrivieren van de Luhoho-bovenloop mee op te nemen, daar zij een aantal endemische soorten bevatten, maar toch allemaal buiten de grenzen van het park gelegen zijn.

Datum:1 okt 2014 →  11 apr 2019
Trefwoorden:Fish diversity, Habitat for fishes, Conservation, Ecology
Disciplines:Ecologie, Milieuwetenschappen en management, Andere milieuwetenschappen, Dierkundige biologie, Visserij
Project type:PhD project