Onderzoek naar voorwaarden voor en kenmerken van een gedragen governance proces voor het langetermijnbeheer van het B&C-afval.

Intergenerationele solidariteit vormt één van de voornaamste drijfveren om vandaag reeds te starten met het lange termijn beheer van hoog radioactief afval. Geologische berging wordt daarbij steevast naar voren geschoven als referentieoplossing, zo ook in het NIRAS Afvalplan. De implementatie daarvan loopt echter over meerdere generaties. De verantwoordelijkheid ten opzichte van de volgende generaties noopt er dan ook toe om bewust om te gaan met de uitdaging om nu voorzieningen te treffen bij de procesinrichting; voorzieningen die toelaten om toekomstige generaties maatschappelijke actoren betrokken te houden over de lange periode die zich uitstrekt van een beleidsbeslissing inzake geologische berging tot het sluiten van een dergelijke installatie. De integratie van dit lange termijn perspectief in het ontwerp van een besluitvormingstraject, waarbinnen voldoende flexibiliteit ten aanzien van maatschappelijke evoluties (met inbegrip van technologie) wordt voorzien, is dan ook een opdracht die zich opdringt.De Europese richtlijn 2011/70/Euratom verplicht elke Europese lidstaat om tegen augustus 2015 een nationaal programma aan te nemen voor het langetermijn beheer van radioactief afval. De focus ligt daarbij op hoogradioactief afval en gebruikte splijtstof. De Richtlijn vermeldt ter zake geologische berging als referentieoplossing (dit in tegenstelling tot ondiepe berging voor laag- en middelactief afval), maar erkent evenwel de autonomie van de lidstaten over het beheer van hun radioactief afval. Het NIRAS Afvalplan kan in wezen worden beschouwd als een voorbereidend document dat als basis dient voor een Belgisch programma. Tot op heden werd evenwel geen formele politieke beslissing aan het afvalplan gekoppeld. Richtlijn 2011/70/Euratom werd ondertussen wel omgezet naar Belgische wetgeving, waarin o.a. de verantwoordelijkheden over dit proces worden vastgelegd. De Europese Richtlijn legt de Lidstaten immers niet enkel op keuzes te maken inzake het langetermijn beheer, maar vraagt ook expliciet dat 'milestones en timeframes' (art 12.c) worden opgenomen en dat de noodzakelijke opportuniteiten aan stakeholders moeten worden gegeven om te participeren in het besluitvormingsproces (art. 10.2).Deze principes werden overgenomen in de Belgische wet, maar daarmee nog niet geoperationaliseerd. Middels dit onderzoek willen we NIRAS handvaten aanreiken om, samen met de belangrijkste stakeholders, vorm te geven aan een governance proces voor het langetermijn beheer van het Belgische hoogradioactief afval. We gebruiken hier bewust de notie governance, om aan te duiden dat het om meer gaat dan een technisch en bestuurlijk beheren. Hoe kan een proces ontworpen worden dat voldoende robuust én flexibel is om een veilig beheer van dit afval blijvend te garanderen, vandaag en in de toekomst?De centrale onderzoeksvraag luidt dan ook als volgt: Hoe kan intergenerationele stakeholderbetrokkenheid bij het langetermijn beheer van het categorie B&C afval bewust en actief vormgegeven worden?Het organiseren van intergenerationele stakeholderbetrokkenheid stelt een duidelijke fundamenteel wetenschappelijke vraag binnen de literatuur, maar heeft ook praktische implicaties op de strategische oriëntatie die vandaag de dag gevolgd dient te worden.

Trefwoorden:LANGETERMIJNVISIE, DEELNAME VAN BELANGHEBBENDEN EN BURGERS, BESTUUR, RADIOACTIEF AFVAL

Disciplines:Sociologie en sociale studies van wetenschap en technologie