Persoonlijkheid van de orchidee: Het ontrafelen van de persoonlijkheid van de hoog gevoelige persoon

Dit proefschrift richt zich op het begrijpen van de menselijke eigenschap ‘sensorische verwerkingsgevoeligheid’ (SVV) in termen van het vijf-factoren persoonlijkheidsmodel (VFM) voordat de relevantie ervan op de werkplek wordt onderzocht. SVV wordt gezien als de manifestatie van de trek omgevingsgevoeligheid, d.w.z. de mate waarin een persoon externe prikkels kan waarnemen en verwerken. Voor het eerst bedacht door Aron en Aron (1997), omvat SVV een groter bewustzijn van subtiliteiten, diepere informatieverwerking, verhoogde emotionaliteit en empathie, gemak van overstimulatie en gevoeligheid voor lichamelijke stimuli. Tot nu is SVV meestal beoordeeld met behulp van de schaal voor de hooggevoelige persoon (HGP), met verschillende versies voor verschillende leeftijdsgroepen (bijvoorbeeld de Hoog Sensitieve Kind schaal; HSK). De HGP-schaal is echter niet ontwikkeld door verschillende aspecten van de SVV-theorie te operationaliseren, maar is voornamelijk gebaseerd op interviews met deelnemers. Dus, sommige aspecten van SVV, zoals de diepte van verwerking, zijn ondervertegenwoordigd in de schaal.

Het eerste doel was om het SVV VFM-profiel te ontrafelen, wat in drie stappen gebeurde. In de eerste stap hebben we gekeken naar de associaties tussen de HGP/HSK-schaal en de NEO-PI-3/HiPIC (twee VFM-instrument en, één voornamelijk voor volwassenen, de andere voor kinderen), in twee algemene populatiesteekproeven van jonge volwassenen en vroege adolescenten. Vooral facetten met betrekking tot internaliserende neigingen (Neuroticisme) en – bij oudere adolescenten en jongvolwassenen – openheid voor esthetiek (Openheid voor Ervaring) vertoonden de sterkste associatie met SVV. In de tweede stap vroegen we zelf-geïdentificeerde hooggevoelige personen om de NEO-PI-3 in te vullen. Zes facetten vielen in het bijzonder op: deelnemers scoorden hoog op facetten Fantasie, Esthetiek, Gevoelens (Openheid voor Ervaring); Angst, Depressie (Neuroticisme); en laag op het facet Gezelligheid (extraversie). In de derde stap is aan deskundige onderzoekers op het gebied van hoog gevoeligheid gevraagd om te rapporteren over de 30 NEO-PI-3 FFM-facetten, vanuit het perspectief van een prototypische hoog gevoelige persoon. Dit resulteerde in 15 facetten, opnieuw facetten van Neuroticisme (drie facetten) en Openheid voor Ervaringen (vijf facetten), maar ook facetten van Extraversie (één facet), Altruïsme (drie facetten) en Consciëntieusheid (drie facetten).

De tweede doelstelling was om de validiteit van de SVV VFM-persoonlijkheidsprofielen te verifiëren, die in de eerste doelstelling waren gecreëerd. Dit werd gedaan door moderatie-effecten van de HGP-12-schaal te onderzoeken, evenals de verschillende FFM-persoonlijkheidsprofielen in associaties met jobeisen/mogelijkhedenen burn-out op het werk. Het algemeen bevolking correlatieprofiel van de eerste stap bleek bijzonder veelbelovend te zijn, aangezien het zowel de relatie tussen jobeisen en burn-out en de relatie tussen werkmogelijkheden en burn-out modereerde.

De derde doelstelling focuste op de SVV-eigenschap op de werkvloer. We onderzochten de rol van SVV bij burn-out, met name directe associaties en SVV als moderator in de associatie tussen jobeisen/mogelijkheden en burn-out. SVV was positief geassocieerd met burn-out symptomen. De resultaten toonden aan dat de associatie tussen werkdruk en burn-out symptomen sterker was voor meer gevoelige personen en dat emotionele belasting was voorspellend voor burn-out voor meer gevoelige leiders.

Kortom, dit project leverde nieuwe inzichten op over de VFM persoonlijkheid van de HGP. Daarnaast zijn verschillende contexten en leeftijdsgroepen onderzocht: van algemene, niet-specifieke contexten tot werkplekcontexten; en van kinderen tot volwassenen.