H0m3 is where Num3r4cy is! De bijdrage van ouders aan de ontwikkeling van elementaire numerieke en rekenkundige vaardigheden bij kinderen

Een groeiend aantal studies heeft aangetoond dat ”home numeracy”, gedefinieerd als ouder-kind interacties met numerieke inhoud, samenhangt met numerieke en wiskundige vaardigheden van kleuters. Verschillende onderzoeken rapporteerden echter ook een negatieve correlatie of de afwezigheid van de relatie tussen deze twee variabelen. Het overkoepelende doel van dit proefschrift was om licht te werpen op het concept van  ”home numeracy”, de methoden om home numeracy te meten, en de relatie tussen home numeracy en de prestaties van kleuters op verschillende numerieke en wiskundige taken. Er werd een systematische review uitgevoerd om een gedetailleerd overzicht te geven van de huidige kennis met betrekking tot het concept van home numeracy en om verklaringen te vinden voor de tegenstrijdige bevindingen. Er werden vijf opvallende factoren onthuld die de relatie tussen rekenvaardigheid en de numerieke en wiskundige basisvaardigheden van kinderen zouden kunnen beïnvloeden. Twee van deze factoren werden rechtstreeks onderzocht in dit proefschrift. Een van de factoren was het feit dat er twee verschillende methoden waren voor het meten van home numeracy, nl. vragenlijsten en observaties. De resultaten van deze twee methoden zijn zelden rechtstreeks met elkaar gecontrasteerd. Daarom werd de relatie tussen deze twee methoden en hun relatie met de rekenvaardigheden van kinderen onderzocht. Uit de resultaten blijkt dat home numeracy, zoals gemeten met een vragenlijst, niet samenhing met home numeracy, zoals gemeten op basis van observaties. Bovendien correleerde home numeracy, gemeten via vragenlijsten, positief met de rekenvaardigheden van kleuters, terwijl home numeracy, gemeten via observaties, negatief correleerde met de rekenvaardigheden van de kleuters. Een tweede punt dat uit de systematische review naar voor kwam, was dat de meeste studies over home numeracy, de vaardigheden van de kinderen onderzocht met algemene wiskundige tests. De score op een dergelijke algemene test geeft echter de gemiddelde prestatie van kinderen over een hele reeks van diverse wiskunde domeinen weer. Een dergelijke samengestelde score kan echter het verband maskeren tussen home numeracy en meer specifieke reken- en wiskundige vaardigheden die opgenomen zijn in de samengestelde score van de test. Daarom werden de verbanden tussen home numeracy enerzijds en verschillende numerieke vaardigheden , o.a. symbolische en niet-symbolische (vaardigheden onderzocht. De resultaten toonden aan dat formele (getal)activiteiten in de thuisomgeving (i.e., het expliciet aanbrengen van kennis van getallen, zoals het benoemen van getallen) positief samenhangt met de vaardigheid om te vertalen tussen symbolische en non-symbolische notaties. Informele numerieke activiteiten in de thuisomgeving (i.e. het spelen van spellen met numerieke inhoud, bv. ganzenbord) waren geassocieerd met het schatten van aantallen op een symbolische getallenlijn en met rekenvaardigheden. Samengevat toont dit proefschrift aan dat methodes en instrumenten waarmee home numeracy en  elementaire numerieke en wiskundige vaardigheden in kaart worden gebracht, de relatie tussen beide kunnen beïnvloeden. Deze bevindingen hebben implicaties voor onderzoekers, i.c. de operationalisering van het concept home numeracy, en voor ouders, i.c. het type interacties thuis dat ze met hun kinderen zouden kunnen initiëren.