< Terug naar vorige pagina

Project

Veilig en verantwoord: reguleringspraktijken en schadebeperking in de Belgische vleessector.

In dit proefschrift staat de regulering van de vleessector centraal en de factoren die een rol spelen in het toezicht, de handhaving en de regelnaleving door de regulerende en gereguleerde actoren in de sector. Dit onderzoek had twee doelstellingen. In de eerste plaats bestudeerde ik de aard van regelovertredingen in de vleessector en de inschattingen van de regulerende én gereguleerde actoren hieromtrent (o.a. hun percepties over de schadelijkheid ervan), en hun reacties op regelovertredingen. In de tweede plaats focuste het onderzoek op de manier waarop reguleringspraktijken vorm krijgen en de mate waarin schadebeperking en –preventie daarin een rol spelen. Op deze manier bouwt de studie voort op de relatief beperkte, maar groeiende, criminologische literatuur over voedselcriminaliteit. Tegelijkertijd kadert de studie binnen de bredere literatuur over regulering van economische sectoren.  

Het empirisch onderzoek concentreerde zich voornamelijk op de regulering van voedselveiligheid en dierenwelzijn en dit vooral binnen de context van slachthuizen. Er werden 77 interviews afgenomen met publieke en private regulatoren, met actoren werkzaam in de rund- en/of varkensvleessectoren, hun vertegenwoordigers en ngo’s. Daarnaast werden ook strafrechtelijke en administratieve dossiers geanalyseerd die verband hielden met regelovertredingen in de toeleveringsketens van rund- en/of varkensvlees.  

De literatuurstudie en documentenanalyse tonen aan dat het beperken van schade aan consumenten en dieren belangrijke doelstellingen zijn, zowel in de wetgeving als in private normen, naast het bevorderen van economische belangen en de reputaties van de sector en zijn toezichthouders. Deze doelstellingen staan soms op gespannen voet met elkaar, hetgeen duidelijk wordt (in de reacties op) voedselcrises en –criminaliteit (bijv. de BSE-crisis, het illegaal gebruik van hormonen). Dergelijke gebeurtenissen zijn belangrijke katalysatoren voor verandering gebleken in de regulering van de vleessector.

Het uitgevoerde veldonderzoek toont aan dat de regulerende en gereguleerde actoren in hun dagelijkse beslissingen in de praktijk een afweging maken tussen de schade, de voordelen en de morele ‘verkeerdheid’ van gedrag. Hun percepties van schade lijken deels rationeel en gevoed door meetbare kenmerken van de (potentiële) schade van een overtreding. Tegelijkertijd beïnvloeden ook meer subjectieve kenmerken van schade de percepties van de betrokkenen, die op hun beurt hun oordeel beïnvloeden over de ‘verkeerdheid’ van gedrag en actoren. Los van schadelijkheid en verkeerdheid, werden allerlei andere factoren en sociale interacties blootgelegd die reguleringspraktijken mee vormgeven. Deze kunnen worden samengevat als de specifieke uitdagingen rond voedselveiligheid en dierenwelzijn die eigen zijn aan het slachten van dieren, de kenmerken van vleesregulering die inspelen op de bijzonderheden van de sector, en aan machtsdynamieken. Deze factoren geven vorm aan de sociale interacties tussen alle betrokkenen en beïnvloeden in hoeverre de idealen van ‘veilig’ en ‘verantwoord’ vlees stand houden in de praktijk. 

Datum:10 aug 2015 →  2 mrt 2022
Trefwoorden:Food regulation
Disciplines:Criminologie
Project type:PhD project