Essays over Recente Ontwikkelingen in Internationale Handel

Deze doctoraatsthesis omvat vijf hoofdstukken dewelke verscheidene aspecten van internationale handel onderzoeken. De eerste twee hoofdstukken onderzoeken de impact van handelsakkoorden op exportstromen in het kader van een graviteitsmodel. De literatuur die bouwt op het graviteitsmodel focust op het totale effect van handelsakkoorden. Bestaand onderzoek negeert echter dat een toename in bilaterale handel zijn oorsprong kan vinden in een loutere verschuiving van handelsverkeer in tegenstelling tot een globale toename in handelsverkeer. Deze rol van z.n. ‘derde landen’ werd reeds onderstreept door Viner (1956), maar empirische evidentie is tot op heden niet eenduidig. In het eerste hoofdstuk breid ik het graviteitsraamwerk uit door de introductie van een indicator variabele die een verschuiving van handelsverkeer in kaart brengt. De resultaten tonen aan dat meer dan de helft van de toename in bilaterale handel zijn oorsprong vindt in een verschuiving van handelsverkeer, in tegenstelling tot een globale toename in handelsverkeer.

In het tweede hoofdstuk verruimen we het graviteitsmodel door anticipatie effecten in te bouwen; (i) een korte termijn ‘introductie periode’ en (ii) een lange termijn aanpassingsproces. Het graviteitsmodel met een geschatte Gompertz curve, toont aan dat het totale effect van een handelsakkoord 15-20 jaar duurt, waardoor schattingen gebaseerd op korte termijneffecten de rol van handelsakkoorden materieel onderschatten.

De vorige twee hoofdstukken focusten op globale handelsstromen. In hoofdstuk drie analyseren we een specifieke vorm van handelsstromen: de simultane handel van gelijkaardige producten (intra-industrie handel). De negatieve impact van geografische afstand op geaggregeerde bilaterale handel is meermaals onderzocht. In dit onderzoek tonen we aan dat deze negatieve relatie nog intenser is voor intra-industrie handel. We kwalificeren deze bevinding als erg robust en tonen aan dat ze vooral opgaat voor intra-industrie handel tussen grote landen. Om deze empirische bevindingen te verklaren wordt het Ricardiaans handelsmodel uitgebreid.  

In hoofdstuk vier en vijf focussen we op  belangrijke economische gebeurtenissen in de recente Europese geschiedenis. Hoofdstuk vier analyseert patronen in internationale handel tijdens de financiële crisis van 2008-2009 en de Europese schuldencrisis van 2010-2013. Het hoofdstuk toont aan dat de terugval in internationale handel groter was tijdens de financiële crisis dan tijdens de schuldencrisis en biedt een verklaring voor deze observatie.

Het sluitstuk van deze doctoraatsthesis beschouwt het Brexit referendum van 2016 als een natuurlijk experiment om de ‘passthrough’ van wisselkoerswijzigingen te onderzoeken. De analyse stoelt op het gegeven dat de wisselkoerswijziging ingegeven door de Brexit (i) omvangrijk, (ii) onverwacht en (iii) exogeen was (iv) zonder dat ze een impact had op andere handelskosten. De ‘Synthetic Control Method’ (Abadie & Gardeazabal, 2003) wordt gebruikt om handelsprijzen te schatten in het alternatieve, hypothetische, scenario dat het referendum geen Brexit inluidde. De geschatte prijzen vormen een gemiddelde over de overige 27 EU landen. De resultaten tonen aan dat, gemiddeld, handelsprijzen onmiddellijk reageerden op de wisselkoerswijziging, maar dat deze wijziging lager was dan de wisselkoerswijziging zelf.