Heroverwegen van de relaties tussen modernisering in de landbouw, plattelandsontwikkeling en hun veerkracht in een wereld van stijgende maatschappelijke vragen en grondstoffenschaarste. (RETHINK)

De modernisering in de landbouw heeft enerzijds de productiviteit verhoogd en gezorgd voor een stabiele voedselvoorziening tegen betaalbare prijzen. Anderzijds duiken er nieuwe uitdagingen op, zoals  toenemende grondstoffenschaarste, klimaatsverandering en nieuwe maatschappelijke eisen. Vanuit die observatie stelt het onderzoeksproject RETHINK volgende onderzoeksvragen: Hoe werken de markt, de maatschappelijke eisen en de schaarste aan middelen op elkaar in zodat er kansen en knelpunten ontstaan voor de landbouw en het platteland in Europa? Welke dynamiek speelt er in en tussen moderne landbouw en plattelandsontwikkeling? Hoe zijn beiden te ondersteunen, vorm te geven en (meer) veerkrachtig te maken? Hoe kunnen de relaties tussen het platteland, de landbouw en de stad zich verder ontwikkelen zodat ze bijdragen aan een grotere veerkracht van het hele systeem? Concreet bestudeert RETHINK alternatieve ontwikkelingstrajecten met een innoverend karakter. Het project identificeert mogelijke synergiën tussen modernisering in de landbouw en plattelandsontwikkeling.

We selecteren onderzoeksvragen die gemeenschappelijk zijn voor de moderne landbouw en de algemene ontwikkeling van het platteland. Aan de hand daarvan selecteren we 14 casussen, één in elk deelnemend land. Elke casus is een voorbeeld van een innovatief ontwikkelingstraject waarbij positieve synergiën tussen een duurzame ontwikkeling in de landbouw en het platteland wordt bewerkstelligd. We structureren het gemeenschappelijk analytisch kader in 4 thema’s: governance, resilience (veerkracht), welvaart en kennis/leren. Dit analytisch kader faciliteert de onderlinge (Europese) vergelijking. We formuleren aanbevelingen.

Het project RETHINK is erin geslaagd om  de betekenis van modernisering in de landbouw te herdenken in een meer complexe context, namelijk in tijden van toenemende grondstoffenschaarste waarbij  productiesystemen en levensstijlen zich moeten aanpassen.  RETHINK heeft verheldering gebracht in de (mogelijke) relatie tussen het bredere sociaal- politieke streven naar een welvarend platteland en de  ontwikkeling van de landbouw. De casussen hebben een grote diversiteit opgeleverd. Veerkracht en een meer gebalanceerde ontwikkeling van beide componenten (landbouw en platteland) kunnen worden bereikt via meerdere, multi-dimensionele strategieën. De uitdagingen blijken toch erg complex.  De conclusies zijn intussen gepresenteerd aan het brede publiek op een  afsluitend congres op 2 december 2015 in Brussel. Daarnaast zijn er beleidsaanbevelingen geformuleerd. Er zijn vier wetenschappelijke artikelen verschenen.