Antiretrovirale therapie als katalystor van kennis, positieve atitudes en veilig gedrag in een lokale Zuid-Afrikaanse gemeenschap: de ontwikkeling van een multidimensionele interventie in de strijd tegen HIV/AIDS.

Achtergrond: Hoewel de eerste resultaten van het Zuid-Afrikaanse publieke antiretrovirale programma positief zijn, staan enkele obstakels een succesvolle strijd tegen HIV/AIDS op lange termijn in de weg, met name: (1) HIV/AIDS als chronische ziekte vereist niet enkel medische zorgen maar ook psychosociale zorgen teneinde therapietrouw en retentie op lange termijn te verzekeren, en (2) het aantal nieuwe besmettingen met het virus moet dalen door de kennis, attitudes and seksuele gedragingen van de Zuid-Afrikaanse bevolking positief te wijzigen.Het mobiliseren en versterken van lokale families en gemeenschappen wordt in toenemende mate vermeld als een potentieel succesvolle strategie om deze obstakels te overwinnen via het ontwikkelen van sociaal ondersteunend en gezondheidsbevorderend gedrag op familieniveau. Een reeks recente onderzoeken heeft derhalve gewezen op de nood aan wetenschappelijk onderzoek naar de factoren die de HIV/AIDS-gerelateerde kennis, attitudes en praktijken van lokale families positief beïnvloeden teneinde interventies om de geciteerde obstakels te overwinnen, te kunnen ontwikkelen.Objectieven: Het algemene onderzoeksdoel van het vooropgestelde onderzoeksproject betreft het ontwikkelen van een interventie gericht op het stimuleren van gezondheidsbevorderende families die in staat zijn om de HIV/AIDS-epidemie op een duurzame manier te bevechten. Het onderzoek beoogt de praktijkkennis en ervaring van HIV/AIDS-patiënten op behandeling optimaal te benutten als katalysatoren om deze vaardigheden en attitudes in de lokale families te verspreiden. Onze hypothese is dat publieke antiretrovirale therapie (ART), via de bijbehorende kennis en ervaring van de behandeling en ziekte, op termijn vertaald kan worden in de positieve veranderingen in de HIV/AIDS-gerelateerde kennis, attitudes en praktijken –AIDS-vaardigheden genaamd– noodzakelijk om HIV/AIDS duurzaam te bestrijden in lokale Zuid-Afrikaanse families.Methodologie: Het voorgestelde onderzoek maakt gebruik van een verklarend mixed-methods research design, waarin de kwantitatieve gegevens van de bestaande 'Effective Aids Treatment and Support in the Free State (FEATS) cohort study' (n=2168) zullen worden gebruikt om longitudinaal kwalitatief onderzoek te voeden en informeren. Allereerst gebruiken we structurele vergelijkingmodellen om de dynamische relaties tussen een reeks persoonlijke en familiale karakteristieken enerzijds en de aanwezige AIDS-vaardigheden anderzijds doorheen de tijd te onderzoeken. Ten tweede wordt de kwantitatieve dataset aangewend om 50 positief deviante families (i.e. families waarin de AIDS-vaardigheden doorheen de tijd toenamen) en 50 negatief deviante families (i.e. families waarin geen of negatieve veranderingen in de AIDS-vaardigheden plaatsvonden) te identificeren. Deze families vormen het onderwerp van verder diepgaand longitudinaal kwalitatief onderzoek naar de determinanten van deze verschillen in AIDS-vaardigheden. Er worden vervolgens 4 golven van driemaandelijkse diepte-interviews afgenomen met de geselecteerde 100 families om aldus de complexe verbanden tussen HIV/AIDS en ART aan de ene zijde en de geassocieerde AIDS-vaardigheden aan de andere zijde op familieniveau te ontwarren.Verwachte resultaten: Het voorgestelde onderzoeksproject heeft zowel theoretische als praktische relevantie. Vanuit theoretisch oogpunt, is dit het eerste onderzoek dat op zoek gaat naar de complexe relaties tussen ART, familiedynamieken en de AIDS-vaardigheden van lokale families. Het mixed-methods design kan waardevolle inzichten opleveren in de paden waarlangs ART kan bijdragen tot het ontwikkelen van AIDS-vaardigheden op familieniveau. Vanuit praktisch oogpunt, tracht het onderzoek 'good practices' te ontdekken om aldus strategieën te ontwikkelen om op een duurzame en realistische manier de vaardigheden die bij de antiretrovirale behandeling worden aangeleerd, maximaal te benutten en vertalen in AIDS-vaardigheden op familieniveau.

Trefwoorden:GEZONDHEIDSZORGORGNISATIE, MAATSCHAPPELIJKE ZORG, MEDISCHE SOCIOLOGIE, HIV/AIDS

Disciplines:Sociaal-medische wetenschappen, Sociaal werk, Andere sociologie en antropologie