Hebben luisteractiviteiten invloed op de verwerving van grammaticale aspecten van het Hongaars?

Elke taallesgever gaat op zoek naar de ideale didactische methode, die rekening houdt met de specifieke kenmerken van de doeltaal, maar ook met de leerders en het gewenste resultaat. Hierbij is het van belang dat aandacht aan zowel vorm als betekenis wordt gegeven. Aandacht voor vorm en aandacht voor betekenis worden vandaag niet langer als antipoden gezien, maar eerder als complementaire ingrediënten van een eigentijds taalonderwijs, dat aandacht voor impliciet en expliciet leren combineert.

Over de manier waarop tot een evenwicht kan gekomen worden, bestaat geen consensus. Het communicatieve taalonderwijs legt de focus op betekenisvolle interactie en op het feit dat impliciet leren (leren vanuit taalgebruik) de basis legt voor het bewust opbouwen van expliciete kennis van de grammatica.

In dit onderzoek wordt de vraag gesteld of grammatica kan verworven worden vanuit activiteiten die op receptieve communicatieve vaardigheden zijn gericht. We richten ons hierbij op één van de minst onderzochte vaardigheden, namelijk luistervaardigheid. Luistervaardigheid wordt beschouwd als een essentiële vaardigheid bij de verwerving van een vreemde taal. Via activiteiten die op luistervaardigheid zijn gericht, kan aan de taalleerder veel taalaanbod geboden worden, waarin positive evidence van een bepaalde grammaticaregel kan worden geïntegreerd. De vraag is in welke mate impliciete of expliciete aandacht voor grammatica in luisteractiviteiten kan verwerkt worden.

Hongaars heeft een heel andere grammaticale structuur dan de talen waarmee de leerders over het algemeen vertrouwd zijn. Kunnen Hongaarse grammaticale aspecten, die zo specifiek en onvertrouwd zijn, via luisteractiviteiten worden aangebracht of zijn er grenzen aan de impliciete, incidentele verwerving van nieuwe grammaticale structuren? Waar stopt de incidentele verwerving en moet de expliciete verwerving overnemen?

De centrale onderzoeksvraag luidt: in welke mate komen vreemdetaalleerders van het Hongaars zelfstandig tot impliciete kennis en toepassing van een onvertrouwd grammaticaal aspect vanuit de uitvoering van luistertaken? In een quasi-experimentele studie vergelijken we de verwerving van bepaalde regels van de Hongaarse grammatica vanuit luisteractiviteiten met de verwerving van dezelfde regels via meer traditionele, expliciete methoden (die regeluitleg en gerichte grammaticaoefeningen bevatten).

Bij de keuze van de grammaticale aspecten wordt voornamelijk rekening gehouden met het functionele karakter ervan in de Hongaarse taal. Bij de evaluatie van de effecten van de condities kijken we zowel naar de mate waarin de taalleerders de nieuwe regel hebben opgemerkt (‘noticing’), er bewuste expliciete kennis van hebben opgebouwd en de regel kunnen toepassen in een functionele context.