Van bedrog naar inzicht. Mogelijkheden en grenzen van de trompe l’oeil als kritische beeldstrategie.

De trompe l’oeil ontwikkelde zich in de 17e eeuw tot een van de eerste (zelf)kritische beeldstrategieën, maar raakte overschaduwd door nieuwe media (fotografie, film, 3D, VR) die het idee van de optische illusie als exacte kopie van de realiteit verwerkelijkten. Op basis van mijn eigen artistieke praktijk en een heropleving van het ‘genre’ als kritische beeldstrategie onderzoekt mijn doctoraatsvoorstel de hypothese dat de trompe l’oeil een zoeklicht vormt in het artistieke creatieproces. Mijn doelstelling is om aan de hand van methoden als de kopie (verdubbeling) en de mise-en-scene (ter ‘verruimtelijking’ van het beeld/object) na te gaan op welke manier een spel met de trompe l’oeil, op de rand van ambacht en reflectie, inzicht kan bieden in de beeldculturele omgang met noties als het fictieve, het imaginaire, het illusoire en het reële.  Ik begeef me daarmee in een debat over de plaats van het artistieke beeld in relatie tot (de cultus van de) ‘authenticiteit’ en waarachtigheid in tijden van hoogtechnologische visuele simulacra en de virtuele erosie van het ‘feitelijke’ (‘post-truth’) onder invloed van het ‘fake’. Zo beoog ik, via een wisselwerking tussen schilderkunst, architectuur en beeldhouwkunst, de potentie te testen van ‘eerlijk’ artistieke veinzen als een vorm van kritische (zelf-)reflectie, met actuele onderzoeksvragen naar de verhouding tussen resultaat en proces, kunst en echtheid tot gevolg. Waarin schuilt de kritische waarde van een beeld dat de blik steeds weer doet kantelen tussen oppervlak en diepte, binnen en buiten, creatie en reflectie?