Weerbarstig geheugen en vergeten op instructie: Technieken voor het afzwakken van emotionele herinneringen gewogen

Dat herinneringen, eens verworven, permanent zijn, was lang een axioma in de gedragsneurowetenschappen; herinneringen werden beschouwd als vaste entiteiten die ongevoelig zijn voor interferentie zodra een bepaalde periode van stabilisatie, aangeduid als consolidatie, verstreken is. Deze opvatting over het geheugen wordt echter in vraag gesteld door recente (en niet-zo-recente) empirische bevindingen die suggereren dat een geconsolideerd geheugenspoor onder bepaalde omstandigheden gedestabiliseerd kan worden en dan gedurende een beperkte tijdspanne weer gevoelig kan zijn voor interferentie. Gedurende deze periode kunnen verschillende manipulaties worden toegepast om het geheugenspoor te updaten of de re-stabilisatie ervan (ook wel ‘reconsolidatie’ genoemd) te verstoren. Procedures die op dit principe van reconsolidatie gebaseerd zijn, lijken nieuwe mogelijkheden te bieden voor het afzwakken van emotionele herinneringen. Initieel veelbelovende bevindingen in deze literatuur blijken soms echter moeilijk te repliceren. Het doel van dit proefschrift was om verschillende technieken die eerder bij mensen gebruikt werden om experimenteel geïnduceerde emotionele herinneringen te verzwakken kritisch tegen het licht te houden en meer inzicht te krijgen in hun werkingsmechanismen. In het eerste deel van het project werden de effecten onderzocht van verschillende manipulaties, toegepast na reactivatie van een emotionele herinnering, op de latere expressie van deze herinnering. Deze manipulaties omvatten de toediening van propranolol, het uitvoeren van extinctietraining, of het belasten van de cognitieve verwerkingscapaciteit. Geen van deze drie manipulaties bleek de expressie van emotionele herinneringen te verzwakken. Wel vonden we een acuut effect van propranolol op extinctie (in de vorm van een verzwakte geconditioneerde respons). Verder ontdekten we verschillende problemen en inconsistenties in een baanbrekende publicatie over experimenteel geïnduceerde amnesie door extinctietraining na reactivatie bij mensen, wat kan verklaren waarom we er niet in slaagden om soortgelijke resultaten te verkrijgen in een directe replicatie. Op basis van de bestaande literatuur zou men denken dat reconsolidatie een robuust fenomeen is dat wordt waargenomen bij verschillende soorten en in uiteenlopende procedures, maar tijdens dit project hebben we veelal aanwijzingen gevonden die ingaan tegen het bestaan van op reconsolidatie gebaseerde effecten. In het tweede deel van het project werd een nieuwe procedure ontwikkeld om, op basis van directe instructie (‘directed forgetting’), de expressie van emotionele herinneringen te verstoren. Deze manipulatie bleek succesvol in het verstoren van declaratieve (verbale) geheugenexpressie maar ook in het verzwakken van autonome geconditioneerde vreesresponsen, wat suggereert dat vergeten door instructie kan worden toegepast om emotionele herinneringen te verstoren.