Kritische evaluatie van de rol van het behoud van historisch landschap in duurzame regionale ontwikkeling : De Koninklijke Tuinen van Rajnagar in Bundelkhand, India.

Momenteel wordt India geconfronteerd met een snelle ontwikkeling en verandering in elk deel van het land. Hoewel het huidige BBP van 7,9% (Trading Economics 2016) positieve trends toont, zijn deze vaak gebaseerd op standaarden en indicatoren die zeer zwaar steunen op énkel de economische output van het land. Hiermee volgen ze het zgn. Neo-Classical Model of Economics (Czech 2010). Deze trends hebben de neiging om de betekenis van het culturele, sociale en natuurlijke kapitaal in de ontwikkeling van een land te ontkennen. Onderhavig onderzoek focust op de rol van het culturele kapitaal in/voor duurzame onwikkeling. We volgen hierbij de standaard-definite van UNESCO waarin cultuur zou moeten beschouwd worden als “set of distinctive spiritual, material, intellectual and emotional features of society or a social group, and that it encompasses, in addition to art and literature, lifestyles, ways of living together, value systems, traditions and beliefs “(UNESCO 2001). Vanuit historische standpunt, maar eveneens vandaag met 68,84% van de totale Indiase bevolking die leeft op het platteland (Census of India, 2011), is in India de idee “cultuur” ten zeerste verbonden met landelijke landbouw. De met landbouw verbonden activiteiten zijn belangrijke facturen in de transformatie van het Indiase Anthropoceen, waarbij de grenzen tussen landbouw, cultuur en duurzame ontwikkeling verwateren.

Sinds de vroegste nederzettingen had India ontelbare en regionaal zeer diverse tradities in landbouw en boerenleven, waarvan een groot deel reeds voor altijd verloren zijn gegaan (Shiva 2000). Al deze stijlen en technieken houden rekening met de regio-specifieke noden m.b.t. klimaat en milieu. Maar bij de huidige snelle urbanisatie en toenemende bevolkingsdruk hebben zowel de regering als de industrie de neiging om deze traditionele wijsheid over het hoofd te zien, en zelfs te bedreigen, waarbij ze kiezen voor een extreme landbouw gebaseerd op technologie, met een zware prijs voor het milieu (Shiva & Holla Bhar 2001). Een mogelijke strategie om dit scenario te counteren is gebruik te maken van de wijsheid en weerbaarheid die eigen is aan een rurale gemeenschap, om het pad naar een lange-termijn, duurzame ontwikkeling in te slaan. Het onderzoeksproject onderzoekt deze mogelijkheid kritisch aan de hand van de casestudy van de historische koninklijke opbrengsttuinen die over heel de Bundelkhandregio kunnen gevonden worden. De historische regio Bundelkhand ligt in het centrum van India, en telt nu 13 districten over twee Indiase deelstaten (zeven districten in het zuiden van Uttar Pradesh en zes districten in het noorden van Madhya Pradesh). Hiermee omspant de regio ca. 70.000 km² met een bevolking van 15,5 miljoen inwoners (Census Organization of India 2015). In het Chhatarpur District van Bundelkhand bevindt zich het stadje Rajnagar, het administratieve centrum van dat deel van het district, en een tweelingsstad van Khajuraho, dat beroemd is wegens de middeleeuwse tempels die op de lijst van het UNESCO Werelderfgoed staan (UNESCO 2016). In 1998 bestelde de deelstaatregering van Madhya Pradesh een rapport voor een strategie voor het behoud en de duurzame ontwikkeling van de Khajuraho regio. Deze regio werd in dit rapport geografisch bepaald, en omvat ook Rajnagar, waar zich deze opmerkelijke productietuinen bevinden. (Khajuraho Planning Team 1998). De tuinen in Khajuraho/Rajnagar hebben alle dezelfde kenmerken : ommuurd, met een kleine Shiva-tempel, een buitenhuisje (kothi), crematie platformen (samadhi), verschillende waterputten (sommige met trappen), irrigatiekanalen; de oppervlakte varieert van ca. 120 tot ca. 250 are. De geschiedenis van deze tuinen is nagenoeg onbekend, evenals de reden voor zulke ongelofelijke concentratie van 15 tuinen in Rajnagar zelf. Deze tuinen werden in de tweede helft van de 18de eeuw/begin van de 19de eeuw aangelegd door de koninklijke familie van Chhatarpur als opbrengsttuinen voor groenten, bloemen en fruit. De hypothese voor Rajnagar is dat elke tuin verbonden is met een erfprins, die – na zijn regeringsperiode als koning – in de tuin zou gecremeerd zijn, evenals mogelijks zijn naaste familie (Babbar & Robberechts 2007). Naar verluidt kwamen na de Indiase Onafhankelijkheid (1947) de meeste tuinen in privé-handen als geschenk van de koninklijke familie.

Met hun specifieke irrigatie- en landbouwmethoden vormden deze tuinen een uniek duurzaam en zelfonderhoudend micro-ecosysteem in een regio die onderhevig is aan een snelle urbanisatie wat een bedreiging vormt voor hun voortbestaan. Slechts in 1998, in het vermelde Rapport over de Khajuraho Regio, werden de tuinen voor het eerst erkend als historische landschap, en niet als gewoon een landbouwveld.

Hoewel de streek historisch gezien onderhevig is aan droogte-periodes, werden er de laatste jaren nieuwe water-intensieve landbouwtechnieken geïntroduceerd die tot grotere droogte-problemen leidden; de weerbaarheid van de lokale gemeenschap blijkt onvoldoende om hierop te reageren, en leidde tot verschillende zelfmoorden van landbouwers die gebukt gingen onder te zware leningen (Shiva & Holla Bhar 2001). Via de case-study aanpak kan de inherente gemeenschapswijsheid en –weerbaarheid (Upadhyay 2015) ingezet worden om te kunnen omgaan met de klimaatverandering (Young 2012). Dit betekent dat deze tuinen – om hun betekenis te begrijpen –niet kunnen worden bestudeerd als geïsoleerde culturele erfgoedeilanden temidden van nederzettingen, akkers en weiden. Om hun rol in de huidige omgeving te bepalen  wordt de gehele Khajuraho Heritage Region (Khajuraho Planning Team 1998) onderzocht, inclusief het landbouw-landschap, de waterhuishouding, Rajnagar als nederzetting en de nabij gelegen toeristische bezienswaardigheden.

Het belangrijkste doel van het onderzoek is bijgevolg de analyse van hoe/of behoud van historisch landschap kan bijdragen tot de duurzame ontwikkeling van de regio. De doelstellingen die tot het vermelde doel moeten leiden zijn : vooreerst de analyse van de sleutelproblemen en bekommernissen m.b.t. behoud van historische landschappen; ten tweede de analyse naar de rol van de sleutel-stakeholders en de gemeenschapsparticipatie in het conservatie-proces van historische landschappen op globaal niveau; ten derde de analyse van de brug tussen het (economische) ontwikkelingsbeleid en de huidige beschermingssystemen voor historische landschappen in India. Nadien probeert onderhavig onderzoek de planning en context van de 18de-eeuwse koninklijke productietuinen in Rajnagar, Bundelkhand, te begrijpen en alle waarde-categorieën van deze tuinen op te stellen, binnen de bredere context van de veranderende landbouwomgeving van Rajnagar. En tenslotte probeert het onderzoek aan te duiden hoe de tuinen van Rajnagar kunnen bijdragen tot de duurzame ontwikkeling van de regio.

Vanuit de aard van het onderzoeksproject moet een mengeling van zowel kwalitatieve als kwantitatieve onderzoeksmethoden worden toegepast. Na literatuurstudie, gebruikt de auteur de zgn. grounded theory analysis  om eerst de reikwijdte van meningen en waarden van het landschap in de bredere context van de veranderende landbouwomgeving in Rajnagar te identifiëren, doorheen alle respondenten d.m.v. semi-gestructureerde interviews. De monsterneming van deze interviews wordt gebaseerd op de sneeuwbal-techniek die zelf gebaseerd is op het sociale netwerk van de uitgekozen geïnterviewden.

De resultaten die aldus behaald worden, worden bijeengebracht in de vorm van een model, om  daarna op hun werkzaamheid getest te worden op een andere, nabijgelegen site met gelijkaardige geografische en historische context (d.i. met gelijkeaardige tuinen). In de veronderstelling dat het resultaat hiervan positief is, kan het ontwikkelde model (met bepaalde aanspassingen) de basis vormen in andere scenario’s voor een door cultuur geleide rurale ontwikkeling.