< Terug naar vorige pagina

Project

Systeemdenken als benadering binnen het vak aardrijkskunde in het secundair onderwijs

Het proces van globalisering heeft de laatste decennia bijgedragen tot een wereldwijde verbondenheid tussen goederen en mensen. Dit maakt relaties op aarde steeds complexer. Voor leraren aardrijkskunde is het bijgevolg een uitdaging om deze complexiteit op een heldere en boeiende manier over te brengen, maar ook voor leerlingen is het een uitdaging om deze relaties te begrijpen en te expliciteren. Om deze complexiteit te begrijpen is het belangrijk om naar het systeem in zijn geheel te kijken enerzijds en naar de relaties tussen de verschillende elementen in het systeem anderzijds. Dit wordt systeemdenken genoemd en lijkt een vaardigheid met een groot potentieel in het aardrijkskundeonderwijs.

Studies tot nu toe verduidelijken echter niet of zeer beperkt hoe het systeemdenken bevorderd kan worden in sociaaleconomische thema’s en in hoeverre het effectief werkt voor de leerlingen. Bovendien bestaat er geen gestandaardiseerd meetinstrument om de mate van systeemdenken te meten. Het voorgestelde onderzoek focust dan ook op drie vragen. Ten eerste, hoe kan een lessenreeks op basis van hulpmiddelen om systeemdenken te bevorderen ontwikkeld worden voor de thema’s ‘voedselvoorziening, hulpbronnen, duurzaamheid, globalisering, internationale migraties’ binnen het vak aardrijkskunde, en met welke beperkingen dient er rekening gehouden te worden? Ten tweede, hoe kan de mate van systeemdenken gemeten worden en wordt dit verbeterd met de uitgewerkte lessenreeks? Ten derde, in hoeverre zijn leraren vertrouwd met systeemdenken en met de hulpmiddelen om systeemdenken te bevorderen? Hoe ervaren zij de implementatie  van de lessenreeks gebaseerd op systeemdenken?

Om deze vragen te beantwoorden wordt er met een experimenteel design gewerkt. Er wordt een leergemeenschap opgericht met leraren aardrijkskunde die bereid zijn om het nieuwe lessenpakket op basis van systeemdenken te gebruiken in de lessen aardrijkskunde van de derde graad secundair onderwijs.  Door middel van een voor- en natest in een experimentele groep enerzijds en in een controlegroep anderzijds, kan het effect onderzocht worden. De bekomen resultaten zullen gebruikt worden om in de volgende fase van het onderzoek verder te focussen op de leraren aardrijkskunde, de leerlingen, het leerplan, of het systeemdenken in andere onderwijsvormen.

Datum:1 okt 2014 →  1 okt 2018
Trefwoorden:systems thinking, geography education
Disciplines:Toegepaste wiskunde, Geofysica, Fysische geografie en omgevingsgeowetenschappen, Andere aardwetenschappen, Aquatische wetenschappen, uitdagingen en vervuiling, Geomatische ingenieurswetenschappen
Project type:PhD project