Het Kind Effect in Mediagebruik: Een Onderzoek naar Gezinsdynamieken rond Mediagedrag in Ouder-Kind Dyades.

De meeste studies over het gebruik en de effecten van media en communicatie bij ouders en kinderen onderzochten voornamelijk hoe ouders het mediagebruik van hun kinderen beïnvloeden en begeleiden. Hoe kinderen het mediagebruik van hun ouders beïnvloeden en begeleiden blijft in grote mate onbekend. Toch zijn kinderen vaak degenen die nieuwe media en nieuwe media-inhoud introduceren in het gezin. In 2005 publiceerden Van den Bulck en Van den Bergh een overzicht van de literatuur en een oproep tot onderzoek in het Communication Yearbook. Hierin stelde deze auteurs dat het “kind effect” een ondergewaardeerd perspectief is in het bestuderen van hoe gezinnen omgaan met media en hoe hun communicatie hierover verloopt. Tot nu toe bestaat er nog zeer weinig empirisch onderzoek dat deze kind effect hypothese onderzocht. Toch lijkt dit een interessant pad, aangezien kinderen hun ouders beïnvloeden net zoals ouders hun kinderen beïnvloeden (Ambert, 2001).

De traditionele visie op het socialisatieproces omschrijft hoer kinderen de regels en normen internaliseren (Parsons, 1951) van hun ouders, peers, massa media en anderen. Sinds enkele decades wordt deze éénzijdige visie op socialisatie echter in vraag gesteld. In 1968 stelde Bell bijvoorbeeld al de causaliteit van dit verband in vraag. Hij stelde dat kinderen ook hun ouders socialiseren, de zogenaamde “kind effecten”. In meer recentere studies wordt socialisatie gezien als een bidirectioneel process waarin ouders kinderen socialiseren en kinderen tegelijkertijd ouders socialiseren (bv. ., Kuczynski, Lollis, & Koguchi, 2003; Kuczynski & Parkin, 2007; Parke, 2002). Het kind effect en deze bidirectionele processen zijn lang genegeerd in de sociale wetenschappen in het algemeen, en in mediaonderzoek specifiek. Omdat zelfs ontwikkelingspsychologen en sociologen grotendeels het kind effect hebben geneerd, is het niet verbazend dat zeer weinig studies in het veld van media en communicatieonderzoek dit perspectief hebben onderzocht. Daarom is het voornaamste doel van dit doctoraatsproject om het kind te onderzoeken als een actieve agent van socialisatie en als onderdeel van een bidirectioneel socialisatie en interactieproces tussen ouder en kind. De ambitie van dit project is om het kind perspectief uit te werken in de context van mediagebruik en effecten.

Dit project heeft vier grote doelen. Het eerste doel wilt onderzoeken of het kind effect in communicatie en mediaonderzoek bestaat. Om dit te doen focust dit doctoraat zich op de invloed van kinderen op (1) het mediagebruik, (2) de media-inhoud en media effecten, en (3) de media begeleiding van hun ouders.

Het tweede doel van dit doctoraat is om zowel kinderen als ouders te bestuderen omdat onderzoek aantoonde dat ouders en kinderen niet altijd hetzelfde rapporteren inzake mediagebruik en media begeleiding (Austin, 1993; Byrne & Lee, 2011; Koolstra & Lucassen, 2004). Volgens De Mol en Buysse (2008) zijn er nog maar weinig studies die de percepties van het kind zelf hebben bestudeerd over de invloed op zijn of haar ouders. De meeste studies onderzoeken enkel de ouders. Daarom zal dit project gebruik maken van ouders en kinderen uit hetzelfde gezin, en zullen we werken met dyadische data.

Een derde doel is om in plaats van de bestaande hiërarchische structuur (ouder à kind) te vervangen door een nieuwe structuur (kind à ouder), het productiever is om te werken naar een model van bidirectionele socialisatie en beïnvloeding tussen ouders en kinderen inzake mediagebruik, media-inhoud en media begeleiding.  

Een vierde doel van dit doctoraat is om modererende variabelen te onderzoeken die een invloed hebben op deze bidirectionele processen en beïnvloedingen. Zeer weinig onderzoek werd verricht naar variabelen die een invloed hebben op deze interacties inzake mediagebruik en hierover is dus nog zeer weinig geweten. Correa (2014) identificeerde al dat oudere kinderen meer invloed uitoefenen op het digitale mediagebruik van hun ouders. Deze onderzoekster vond ook dat dit meer gebeurde bij moeders, minder bij autoritaire ouderschapsstijlen en dat dit ook meer gebeurt bij gezinnen met vlotte ouder-kind interactiepatronen.