Emancipatie of uitsluiting? Secularisme als een kritische praktijk

Nu de aanwezigheid van Islamitische immigranten in Europa is toegenomen, neemt kritiek op religie als discursieve praktijk die binnen een seculier kader wordt toegepast, een steeds meer vijandige houding aan ten opzichte van de Islam. Deze seculiere kritiek op religie kadert de kwesties die in het geding zijn in termen van verschuivende grenzen tussen seculiere emancipatie en orthodox-religieuze waarden. Deze antagonistische religieuze kritiek brengt echter een toenemende culturele hegemonie voort die religieuze actoren, vooral moslims, uitsluit van het publieke discours. Dit onderzoeksproject houdt zich bezig met de uitsluitingspraktijken die voortvloeien uit een seculier kader. Deze uitsluiting zal echter niet worden beoordeeld vanuit een extern normatief standpunt, maar vanuit het paradoxale effect dat deze praktijken veroorzaken gezien de emancipatoire doelstelling van het secularisme. Deze benadering maakt in de eerste plaats een kritische analyse mogelijk van de wijze waarop het seculiere discours zich positioneert als antagonistisch ten opzichte van religie en daarmee religieuze en niet-religieuze identiteiten construeert. Ten tweede faciliteert zij een reflectie over de noodzakelijk voorwaarden voor het secularisme om haar emancipatoire doelstelling te realiseren, namelijk door te functioneren als een instrument voor sociale kritiek, beschikbaar voor zowel niet-religieuze als religieuze actoren.