Analyse van de ramp problematiek vanuit een politiek ecologisch perspectief.

Dit doctoraatsonderzoek richt zich op het huisvestingssysteem, in het bijzonder de gesubsidieerde woningbouw in de stad New Orleans in de post-Katrinaperiode. Het doel is een maatschappelijke inhoud te geven aan het begrip ‘sociale veerkracht’ op basis van een kritische analyse van actoren die actief zijn in de huisvestingssector in de vroege en late hersteljaren in het post-Katrina New Orleans. De studie ambieert nieuwe formele en informele bestuursvormen voor de wederopbouw waarvan een positieve impact voor de betrokken actoren uit de huisvestingssector en de sociale doelgroepen verwacht wordt.

Het begrip ‘Sociale veerkracht’ wordt zowel door een micro- als macrolens geanalyseerd en geëvalueerd. Eerst wordt dieper ingegaan op hoe de heterogene en tijdelijke discursieve en materiële praktijken van huisvestingsactoren in hun interacties met institutionele structuren de richting van herstelprocessen in een post-ramp stedelijke context inspireren en bepalen. Vervolgens gaat de onderzoeksaandacht naar de eigenschappen van het sociaal kapitaal van de verschillende actoren en hoe die geactiveerd worden door hybride institutionalisering die tot (nieuwe) governance vormen leidt en zo kansen schept voor een meervoud aan woningbouwinitiatieven in de wijken die door de overstromingen getroffen zijn.

Vertrekkend van Turner’s dubbel begrip van huisvesting én als een werkwoord én als een zelfstandig naamwoord, ontwikkelt het onderzoek het concept van ‘sociaal veerkrachtscellen’ of ‘social resilience cells’ (SRCs). Op die manier voorziet het ‘resilience’ of ‘veerkracht’ van een sociopolitieke inhoud. Het SRCs-concept verheft ‘resilience of ‘veerkracht’ als de enkelvoudige capaciteit van een systeem om een schok te weerstaan, en terug te springen of op een lineaire, monodirectionele manier vooruit te gaan, tot een politiek gevoelig, voortdurend veranderend, sociaal transformatief proces, met verschillende ‘bounce-forward’ verbeeldingen en trajecten gestuurd en gematerialiseerd door een heterogeniteit van SRCs.

Het promotieonderzoek maakt gebruik van kritische theorieën over discourse, sociale innovatie, politieke ecologie, sociaal kapitaal, de werking van de staat voor een kritische lezing van: hoe diverse SRCs (1) discursieve en materiële praktijken toepassen om heropbouwtrajecten te bepalen en te herbepalen; (2) interageren met machtige institutionele structuren en staatsinstellingen om hun agenda’s te bevorderen en hun belangen te behartigen; en (3) hun endogene en exogene sociale kapitaalfuncties te activeren om zo nieuwe bestuurlijke hybriditeiten na te streven die herstelstrategieën op basis van een gelijkwaardige behandeling mogelijk maken. Die praktijken en specifieke handelswijzen van de SRCs worden niet onderzocht in een institutioneel en historisch vacuüm, maar als onderdeel van dynamische en omstreden staatsarena’s. Het onderzoek bevestigt de sleutelrol van institutionele structuren – in het bijzonder van de staat en haar instellingen - bij het bevorderen, of afwijzen van verschillende manifestaties van veerkracht.

De empirische bevindingen van deze studie hebben geholpen om de discours rond veerkracht verder te politiseren, door discursieve mythen rond ‘ideale’ heropbouwprocessen te ontkrachten, en om de meerrichtingenstroom van deze processen evenals belangrijke aspecten van de rol van de staat binnen het heterogeen institutioneel landschap van SRCs’ actief in huisvestingssystemen bloot te leggen.

Institutionele structuren - vooral staatsinstellingen, sociale organisaties en verkozen politici ontwikkelen in interactie met de SRCs de macroinstitutionele voorwaarden waaronder de sociale veerkracht zowel wordt bevorderd als belemmerd. Door de activering van hun sociaal kapitaal in institutionele arena’s hebben de pro-equity en pro-comaterialising SRCs en hun allianties de bestuursstructuur verbeterd. Maar hun politieke bescheidenheid heeft de fundamenten van de bestaande politieke economie die de pro growth SRCs voortdurend bevoorrecht hebben niet kunnen ontkrachten. Wanneer de veerkracht beperkt wordt door het institutionele kader van het bestaande woningbouwbeleid, zullen bestuurshybriditeiten uiteindelijk struikelen over het koppige financieringsparadigma van de Amerikaanse huisvestingssystemen dat op een private-sector leest gestoeld is. Dit paradigma heeft een sociaal en ruimtelijk gefragmenteerde wederopbouw voortgebracht. Bestuurshybriditeit gebaseerd op ‘billijkheid’ daarentegen schept mogelijkheden om het veelvoud aan discursieve en materiële assets van de SRCs te valoriseren. Ze maakt ruimte vrij voor diverse en onderling verbonden dynamieken om alle buurten van de ‘post-disaster city’ New Orleans te ontwikkelen.

Wanneer veerkracht wordt gezien als een universeel politiek ideaal en de staat nieuwe waardensystemen valoriseert waarin de nieuwe politieke economie (gebaseerd op wederkerigheid, samenhorigheid en maatschappelijke solidariteit) wordt gedefinieerd, kan het SRCs-pluralisme tot een evenwichtig en sociaal rechtvaardig huisvestingssysteem leiden.