Invloed van ijzerstatus op inspanningscapaciteit en trainingsrespons bij hartfalen met bewaarde ejectiefractie.

Hartfalen (HF) is één van de weinige cardiovasculaire ziekten met stijgende prevalentie en incidentie en heeft een slechte prognose: 65% van de patiënten overlijdt binnen de 5 jaar1. De huidige standaardtherapie blijkt slechts in de helft van de gevallen effectief, met name bij HF met verminderde ejectiefractie (HFrEF). Echter, bij HF met bewaarde ejectiefractie (HFpEF), een vorm waarbij de pompfunctie van het hart intact blijft, worden symptomen en prognose niet beïnvloed door de huidige medicamenteuze behandeling. Dit kan deels verklaard worden omdat de pathogenese van HFpEF nog onvoldoende gekend is. Er zijn wel duidelijke risicofactoren: vrouwelijk geslacht, veroudering, sedentaire levensstijl en aanwezige comorbiditeiten zoals diabetes, obesitas, hypertensie en nierinsufficiëntie2. Het inflammatoir milieu gecreëerd door deze comorbiditeiten vergroot en verstijft de hartspiercellen, wat resulteert in een gestoorde diastolische functie en verminderde inspanningstolerantie, objectief gemeten als de maximale zuurstofopname (VO2peak) tijdens een inspanningsproef.De enige behandeling die tot heden een gunstig effect toont bij HFpEF, is fysieke training. Helaas heeft training bij 25% van de HFpEF patiënten niet het gewenste resultaat. Idealiter worden deze non-responders op voorhand geïdentificeerd zodat er een gepersonaliseerd trainingsvoorschrift kan worden afgeleverd.HFrEF patiënten met ijzerdeficiëntie hebben een lagere VO2peak en een slechtere prognose vergeleken met patiënten met normale ijzerstatus. Intraveneuze correctie van ijzerdeficiëntie resulteerde in verbeterde inspanningstolerantie, onafhankelijk van de aanwezigheid van anemie en zonder majeure nevenwerkingen. Buiten zijn rol in de erytropoëse is ijzer een essentiële factor in het zuurstofmetabolisme en de energieproductie. IJzer is nodig voor de aanmaak en het functioneren van hemoglobine, myoglobine, oxidatieve enzymen en de mitochondriale elektronentransportketen. Vanzelfsprekend heeft ijzerdeficiëntie een belangrijk effect op de inspanningscapaciteit. Anderzijds hebben patiënten die een trainingsprogramma volgen een groter risico op ijzerdeficiëntie, door het hogere verbruik van ijzer in de spieren en meer ijzerverlies via het zweet.Samengevat heeft ijzerdeficiëntie een belangrijke additionele invloed op inspanningstolerantie van hartfalenpatiënten. Ze zijn beide behandelbaar met een eenvoudige injectie zonder al te veel nevenwerkingen.Bij HFpEF patiënten is minder bekend rond ijzerdeficiëntie als merker voor inspanningscapaciteit. Recent werd een associatie ontdekt tussen hoge red cell distribution width (een parameter gerelateerd aan de ijzerstatus) en eind-diastolische druk in patiënten met en zonder hartfalen die een katheterisatie ondergingen. Verhoogde red cell distribution width voorspelde in deze studie op onafhankelijke wijze de mortaliteit.Hypotheses: In dit project onderzoeken we de relatie tussen ijzerdeficiëntie en inspanning bij patiënten met HFpEF. We analyseren de invloed van ijzerstatus op inspanningscapaciteit. We bekijken tevens of fysieke training een invloed heeft op de ijzerstatus. Tenslotte bestuderen we of de respons op training voorspeld kan worden door de ijzerstatus. • IJzerstatus correleert met de inspanningscapaciteit van HFpEF patiënten• Fysieke training veroorzaakt een ijzerdeficiëntie in HFpEF patiënten• IJzerdeficientie is een comorbiditeit in HFpEF die de respons op fysieke training negatiefbeïnvloedt.

Trefwoorden:DIASTOLISCH HARTFALEN, INSPANNINGSFYSIOLOGIE, HARTFALEN, IJZER

Disciplines:Cardiale en vasculaire geneeskunde, Laboratoriumgeneeskunde, Palliatieve zorg en zorg rond het levenseinde, Regeneratieve geneeskunde, Andere basiswetenschappen, Andere klinische wetenschappen, Andere gezondheidswetenschappen, Verpleegkunde, Andere paramedische wetenschappen, Andere translationele wetenschappen, Andere medische en gezondheidswetenschappen