Vrienden, bondgenoten en vijanden: Minderheidsperspectieven op het samenspel van positieve en negatieve ervaringen van intergroepscontact.

Tegen de achtergrond van segregatie, ongelijkheid en vaak negatieve attituden in groepsrelaties met etnische minderheden in de hedendaagse samenleving, is positief intergroepscontact een krachtig instrument om de inclusie van minderheden te bevorderen. Intergroepscontact draagt bij aan betere groepsrelaties doordat mensen met meer positief contact minder bevooroordeeld en positiever tegenover andere groepen staan. Bovendien kan positief contact groepsrelaties ook gelijker maken, voor zover leden van een (hoge status) meerderheidsgroep met meer contact sneller geneigd zijn om sociale verandering te steunen met het oog op gelijke rechten en kansen voor (lage status) minderheden. Tot voor kort beperkte de uitgebreide onderzoeksliteratuur over intergroepscontact zich vooral tot perspectieven vanuit de meerderheidsgroep. Bijgevolg zijn perspectieven vanuit minderheden onderbelicht gebleven. Bovendien zijn vooral positieve contactervaringen onderzocht en veel minder negatief contact, waardoor positief en negatief contact te weinig in hun samenhang bestudeerd zijn. Het doel van mijn proefschrift is om minderheidsperspectieven op intergroepscontact beter te begrijpen. Aangezien leden van minderheden contact anders ervaren dan meerderheidsleden, en ook meer onvriendelijke of vijandige behandeling ervaren, heb ik in mijn proefschrift onderzocht hoe positief en negatief contact samen bijdragen aan de inclusie van minderheden in de samenleving. Mijn studies met migranten, etnische en indigene minderheden in Europa en Noord- en Zuid-Amerika dienden drie meer specifieke doelen. Ten eerste ga ik na hoe zowel positief als negatief contact met leden van een meerderheidsgroep, als de wisselwerking tussen beide, de inclusie van minderheden beïnvloeden. Ik onderzocht wanneer positief contact bijdraagt tot inclusie los van negatief contact, en wanneer en hoe negatief contact positieve contacteffecten verandert (Doel 1). Mijn bevindingen laten zien dat negatief contact de veralgemeende voordelen van positieve interacties voor leden van minderheden overschaduwt. Ten tweede onderzoek ik de verscheidenheid in vorm en aard van het positief contact zoals leden van minderheidsgroepen dit ervaren (Doel 2). Zo bijvoorbeeld vraag ik hun niet alleen hoe ‘positief’ een contact was, maar ook in welke mate zij zich als gelijken behandeld voelden tijdens het contact. Ik besluit dat het van belang is hoe leden van minderheden de aard van het contact ervaren om contacteffecten te verklaren. Ten derde maak ik onderscheid tussen twee wegen naar inclusie van minderheden als uitkomsten: sociale integratie en sociale verandering (Doel 3). Ten eerste laat ik zien hoe positieve contactervaringen aspecten van sociale integratie kunnen bevorderen, zoals positieve intergroepsattituden en contactoriëntaties. Ten tweede verbind ik de contactervaringen van leden van minderheden met hun steun voor sociale verandering, zoals collectieve acties en gelijke kansenbeleid.

Dit proefschrift draagt bij aan de huidige kennis van minderheidsperspectieven op intergroepscontact en heeft belangrijke toegepaste implicaties. Mijn bevindingen geven aan dat ongelijke behandeling moet worden weggewerkt om positieve contacteffecten ook voor minderheden te realiseren; en dat de visie van minderheden zelf op de aard van het contact essentieel is om kwaliteitsvolle interactie te bevorderen, en om sociale verandering en meer gelijkheid mogelijk te maken.