Extensies en intensies van semantische categorieën

Zoals Murphy (2002) zei, “concepten zijn de lijm die onze mentale wereld samenhouden” (p. 1). Mensen delen de wereld op in concepten die vatten wat dingen zijn en welke eigenschappen ze bezitten. Om een nieuw object te begrijpen, zou men het kunnen vergelijken met objecten die soortgelijke kenmerken hebben, om ze vervolgens in dezelfde categorie in te delen. Zo zou een nooit gezien object dat een vacht, vier poten, een staart, en de neiging om te blaffen heeft, vergeleken kunnen worden met gelijkaardige exemplaren en in de categorie honden worden ingedeeld. Dit voorbeeld toont aan dat concepten twee belangrijke aspecten bevatten die een rol spelen bij categorisatie: de intensie (de eigenschappen die concepten definiëren) en de extensie (de leden van de betreffende categorie). Beide theoretische constructen zijn het onderwerp van veel onderzoek (geweest), maar er zijn nog steeds een aantal onopgeloste vragen. In deze thesis werden er drie onderzoekslijnen ontwikkeld die focussen op categorie-extensies, categorie-intensies, en hoe deze gemeten worden en gerelateerd zijn aan elkaar.

Een eerste onderzoekslijn richtte zich op de meting van categorie-extensies en --intensies. Hoofdstuk 2 beschrijft een alternatieve methode om categorie-extensie te meten bij jonge kinderen. Belangrijk daarbij is dat de methode, die de typicaliteitsrangordeningstaak werd genoemd, geen gevorderde numerieke of linguïstische kennis vergt. Daarop volgt Hoofdstuk 3, waarin de categorie-intensies van verschillende leeftijdsgroepen in kaart wordt gebracht. Meer bepaald onderzocht ik het soort eigenschappen dat mensen genereren en hoe deze eigenschappen hun categorie-extensies voorspellen.

In een tweede onderzoekslijn werd de relatie tussen extensies en intensies onderzocht. Traditioneel wordt er aangenomen dat er een direct verband bestaat tussen categorie-extensie en --intensie, maar die assumptie werd door een recente studie van Hampton en Passanisi (2016) in twijfel getrokken. Twee experimenten, beschreven in Hoofdstuk 4, werden uitgevoerd om deze relatie te testen. De resultaten gaven echter evidentie vóór een link tussen extensie en intensie op het niveau van een persoon. Om verder te onderzoeken wanneer deze relatie zich begint te manifesteren, werd Hoofdstuk 5 gewijd aan het ontwikkelingstraject hiervan. Het doel was om na te gaan in hoeverre de categorie-extensies van kinderen gebaseerd zijn op hun eigen categorie-intensies, en hoe deze relatie evolueert naarmate kinderen taal leren.

De laatste onderzoekslijn, ten slotte, bekeek andere factoren, naast de lijst van kenmerken (d.w.z., de intensies), die een invloed kunnen hebben op categorie-extensie. De representatie van een concept bestaat allicht uit meer dan een lijst kenmerken of herinneringen aan eerder ervaren exemplaren. Andere elementen zoals de context waarin woorden voorkomen, de relatie met andere woorden in het semantische netwerk, de eigenlijke woorden die gebruikt worden om te verwijzen naar bepaalde instanties, en pragmatische factoren kunnen ook een belangrijke rol spelen (Hollis & Westbury, 2016; Spalding & Gagné, 2015). Hoofdstuk 6 en 7 bestuderen deze elementen, en in het bijzonder de rol van woordenschat in verschillende talen