ODIS: Databank intermediaire structuren in Vlaanderen.

ODIS (www.odis.be) is een contextuele webdatabank die een schat aan historische informatie bevat over het middenveld, bijvoorbeeld socioculturele verenigingen, jeugdbewegingen, werknemers- en werkgeversorganisaties, kerkelijke instellingen, vrije scholen, politieke partijen enzovoort. Ook de hiermee verbonden personen en families worden uitvoerig gedocumenteerd. In het apparaat vinden gebruikers bovendien informatie over het documentair erfgoed (archieven en periodieke publicaties) dat door deze actoren werd nagelaten, over gebouwen en zelfs over gebeurtenissen (congressen, processies,...) die met het middenveld in verband staan. Tal van oudere wetenschappelijke datasets en repertoria zijn in ODIS samengebracht en gestructureerd volgens internationale normen. Door ze met elkaar te verbinden, groeien krachtige informatieclusters en kunnen de (soms onvermoede) relaties en netwerken in kaart worden gebracht en geanalyseerd. 

ODIS kon in 2000-2003 worden gebouwd dankzij de steun van het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek – Vlaanderen (FWO-Max Wildiersfonds). Voor de constructie ervan sloegen vier belangrijke Vlaamse private archief- en onderzoeksinstellingen de handen in elkaar: ADVN, Amsab-ISG, KADOC-KU Leuven en Liberaal Archief. Hun project kreeg de steun van wetenschappelijke promotoren uit vier Vlaamse universiteiten (KU Leuven, Universiteit Antwerpen, Universiteit Gent en VUB). Die samenwerking werd in 2006 verankerd in de vzw ODIS. In 2009-2014 kon ODIS dankzij de steun van de Herculesstichting, het toenmalige Vlaamse agentschap voor de financiering van onderzoeksinfrastructuur, grondig worden vernieuwd.

ODIS wordt gevoed en gebruikt door een groeiend aantal partners uit de Vlaamse erfgoedsector: het Architectuurarchief Vlaanderen, het Archief en Museum voor het Vlaams Leven te Brussel (AMVB), het Centrum Agrarische Geschiedenis (CAG), het Centrum voor Academische en Vrijzinnige Archieven (CAVA), het Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur (CRKC), het Protestants-Evangelisch Archief- en Documentatiecentrum (Evadoc), het Universiteitsarchief KU Leuven en LIBIS. Al die organisaties werken dus samen in één databank, maar kiezen hun eigen invalshoek en beheren specifieke dataseries. Het brede karakter van die ‘ODIS-community’ stimuleert de kruisbestuiving tussen partners met uiteenlopende expertises en thematische interesses: sociale verhoudingen en emancipatie, migratie en diversiteit, gender, arbeid, landbouw en voeding, milieubewustzijn, de wisselwerking tussen religie, cultuur en samenleving, het vrije denken en handelen, het Nederlandstalige leven in Brussel, onderwijs en leerprocessen, cultuur en kunsten, nationale, lokale en regionale identiteiten, economie en ondernemerschap, politieke praktijken, (groot)stedelijkheid, sociale uitsluiting en armoede enzovoort.

Voortbouwend op de rijke, al beschikbare inhoud, kunnen onderzoekers in ODIS goed gestructureerde en onderling verbonden datareeksen opbouwen, analyseren en ruimtelijk weergeven. ODIS beschikt over een Nederlandstalige en Engelstalige interface, genormeerde keuzelijsten en een zeer performante geografische thesaurus. Een centrale helpdesk (info@odis.be) biedt onderzoekers ondersteuning en tracht hun plannen optimaal te faciliteren.