Crossing borders: the lived experiences of Brazilians on the move

Dit werk verkent verschillende aspecten van hedendaagse Braziliaanse mobiliteit.

Ten eerste gaat het in op de geschiedenis van mobiliteit in Brazilië en op de relevantie van hedendaagse (interne) mobiliteit in het land. Op die manier situeert het de intra- en internationale mobiliteit van Brazilianen in een breder perspectief.

Ten tweede focust deze thesis op de trajecten die Brazilianen die momenteel in België verblijven hebben afgelegd. Hierbij staan drie aspecten met betrekking tot deze trajecten centraal:
(1) Internationale mobiliteit van Brazilianen start vaak al binnen Brazilië. De Braziliaanse casus toont aan hoe onproductief het is om mobiliteit op te splitsen in interne versus internationale mobiliteit, aangezien hun trajecten vaak beide omvatten.
(2) De ervaringen van veel respondenten worden, omwille van uiteenlopende redenen, gekenmerkt door voortdurende mobiliteit.
(3) Trajecten kunnen niet verklaard worden door enkel naar hun fysieke aspecten te kijken. Deze thesis toont hoe ook de online omgeving, met name sociale netwerksites, een belangrijke rol spelen in de mobiliteit van de Brazilianen.

Ten derde onderzoekt deze thesis hoe mobiliteit een invloed uitoefent op het dagelijkse leven. Het gaat in op de ervaring van het oversteken van fysieke grenzen en op de manier waarop Brazilianen symbolische grenzen tussen henzelf en andere bewoners van hun verblijfplaats construeren, ervaren en transformeren. Daarnaast licht het ook de welzijnsnoden toe die deze Brazilianen ervaren omwille van hun mobiele levensstijl en bespreekt het de moeilijkheden en mogelijkheden die ze ervaren wanneer zij steun zoeken bij hun (transnationale) netwerken.

Het doel van deze studie is drieledig. Het eerste doel is empirisch. Door de dynamiek van de trajecten van Brazilianen en de invloed van mobiliteit op hun dagelijkse leven te onderzoeken, daagt deze thesis het klassieke beeld uit van migratie als een intentionele beweging van één plaats van oorsprong naar een enkele plaats van bestemming, met daarbij een perspectief van permanent verblijf op de nieuwe verblijfplaats. Het biedt een meer genuanceerd beeld van mobiliteit. In plaats van een eenvoudige reis van A naar B bestaat de mobiliteit van de respondenten uit een veelheid van mogelijke trajecten, die vaak onstabiel zijn en gepaard kunnen gaan met veranderingen in status.

Het tweede doel van deze studie is om antropologisch migratieonderzoek gevoeliger te maken voor mobiliteit en grenzen, niet alleen als een empirisch object maar ook als een analytisch startpunt. Met deze studie hoop ik bij te dragen aan de wederzijdse uitwisseling tussen wetenschappelijke stromingen die focussen op migratie, grenzen en mobiliteit.

Ten derde wil ik ook een kritische bijdrage leveren aan mobiliteitsstudies.

De centrale onderzoeksvraag die voortkomt uit deze onderzoeksdoelstellingen is de volgende: Wat zijn de ervaringen van Brazilianen die fysieke en symbolische grenzen overschrijden?