De cartografische onderneming van de Franse jezuïeten in China tijdens de vroege 18de eeuw: gevormd door de interactie met Qing China en Europa.

Dit proefschrift bestudeert de uitwisseling van wetenschappelijke kennis tussen Europa en continentaal Oost-Azië in de 17de en 18de eeuw, in het bijzonder wat betreft cartografische praktijken. Het opmeten en in kaart brengen van de gebieden die destijds toebehoorden aan het rijk van de Grote Qing, vormt het vertrekpunt en de rode draad doorheen deze studie. Dit project werd uitgevoerd door verschillende teams van Europese missionarissen en officieren van de Qing op het bevel van de Kangxi keizer (r. 1661-1722).

Dit uniek cartografisch project, op dat moment het grootste ooit ter wereld, zal in drie stappen onderzocht worden. Ten eerste toon ik aan hoe een nieuwe cartografische praktijk ontstond in het keizerrijk, als rechtstreeks resultaat van het feit dat de Kangxi keizer, de jezuïeten en de Franse Académie des sciences, elkaar vonden in hun gemeenschappelijke belangen. In een tweede stap komt de nadruk te liggen op het aspect van samenwerking, met speciale aandacht voor de brede waaier aan individuen en instituten die deelnamen aan de opmetingen, uitgevoerd tussen 1708 en 1718. Ten derde komt de circulatie van geprinte kaarten en atlassen die daarop volgde aan bod, hetgeen plaatsvond op basis van individuele contacten die het gehele Euraziatische continent omvatten.

In de hoop een dieper inzicht te verwerven in de uitwisseling van cartografische kennis en praktijk tussen Europa en continentaal Oost-Azië, reconstrueer ik op een omzichtige manier de trajecten van twee soorten materiële goederen: instrumenten en kaarten. De focus ligt daarbij op hun vele adaptaties en het in kaart brengen van het steeds veranderende netwerk van sociale contacten dat achter die trajecten schuil ging. Het resultaat is een nieuw perspectief op datgene wat doorheen en tussen culturen circuleert, waarbij voorheen onbesproken patronen en actoren tevoorschijn komen, terwijl datgene wat hen verbindt toch centraal blijft staan.

Deze aanpak staat toe dat enkele voorheen vaak naar voren geschoven conceptuele tweedelingen genuanceerd worden: traditionele versus wetenschappelijke praktijk, globale versus lokale netwerken, de circulatie versus de productie van kennis, en Chinese versus Europese elementen. Op deze manier komt een perspectief tot stand dat nieuwe mogelijkheden schept voor het geschiedkundig bestuderen van wetenschappelijke uitwisselingen over culturen heen.