De groene uitdaging: een exploratief onderzoek naar de verklaringsgronden van Ruslands hernieuwbare energiebeleid

Rusland heeft slechts recentelijk een hernieuwbaar energiebeleid uitgetekend. In 2009 bepaalde de Russische Energiestrategie voor het eerst een kwantitatieve doelstelling die stelt dat 4,5 percent van de totale elektriciteitsproductie en consumptie uit hernieuwbare bronnen moet worden gewonnen tegen het jaar 2020. In 2013 ontwikkelde de Russische Regering een sui-generis stimuleringsbeleid uit voor het financieren van capaciteit op de elektriciteitsmarkt van het Geïntegreerde Energiesysteem. Onder de voorwaarde dat dit beleid volledig wordt geïmplementeerd, zal er tegen 2020 5.871 GW aan zonne-, wind- en kleine hydroenergie bijkomen, zo'n 2.5 percent van de huidige electriciteitsproductie.

Rusland is echter één van de grootste exporteurs van gas, olie en steenkool alsook een wereldspeler in de nucleare energie en dienstverlening waardoor motieven als importafhankelijkheid en een tekort aan inlandse energiebronnen minder belangrijke factoren lijkten te zijn in het verklaren van dit hernieuwbare energiebeleid. Bovendien zijn de elektriciteitsprijzen relatief laag en is er een overaanbod aan elektriciteitsproductie op de wholesale markt waardoor economische incentieven eerder beperkt zijn. Ook ecologische verklaringen klinken minder geloofwaardig aangezien Rusland onder Kyoto-1 nooit actief zijn emissies heeft moeten inperken en ervoor koos Kyoto-2 niet te ondertekenen.

Dit onderzoek richt zich op die drijfveren en belemmerende factoren die het Russische hernieuwbare energiebeleid mee helpen verklaren. Daarvoor doet deze studie beroep op het Sociaal Structurationeel model van Aalto et.al (2014) waarin vier structurele dimensies (geografische, financiële, institutionele, ecologische) worden aangereikt om het besluitvormingsproces van energiebeleid te onderzoeken. Daarnaast houdt het onderzoek rekening met de mogelijkheid dat de stimulerende beleidsmaatregelen niet automatisch geïmplementeerd zullen worden. Daarom bestudeert dit doctoraat de volledige beleidscyclus, van doelstelling tot en met effectieve implementatie in de periode 2009-2016.

Het onderzoek steunt op interviews met beleidsmakers en belanghebbende partijen  in het hernieuwbare energiebeleid (electriciteitsregulator, hernieuwbare energieproducenten, NGO's) te Moskou, op een uitgebreide databank met Russische juridische en beleidsteksten, evenals speeches van politici en bedrijfsleiders.