De receptie van Oswald Spengler in het Duitse literair-intellectuele discours na 1989.

De doelstelling van dit project is een retorische en interdiscursieve analyse van de receptie van het werk van de Duitse cultuurfilosoof Oswald Spengler (1880-1936) in het Duitse intellectuele en literaire discours na de val van de Muur in 1989. Vooreerst zal nagegaan worden hoe de kritische "rehabilitatie" van deze vergeten denker in het werk van hedendaagse auteurs kadert binnen de heropleving van zogenaamde conservatief-revolutionaire vertogen na de "Wende". Vervolgens zal in vier casestudies onderzocht worden hoe de gecontesteerde auteurs Reinhard Jirgl, Botho Strauss, Rolf Hochhuth en Peter Sloterdijk zowel in hun essayistisch als in hun literair werk Spengleriaanse tropen en motieven reactiveren en verwerken. De hypothese die hierbij getoetst zal worden is dat deze intertekstuele referenties niet zozeer als ene symptoom van eenduidige ideologische positiebepalingen functioneren, maar veeleer als een als literair te beschouwen strategie om linksrechts-tegenstellingen te ontregelen. Retorische diepteanalyses zullen niet alleen nieuwe inzichten verschaffen in het oeuvre van de hedendaagse schrijvers, maar ze zullen ook het bestaande Spengler-onderzoek, dat vaak tot algemene, clichématige of evaluatieve beschouwinten beperkt blijft, bijsturen. Op basis van de (her)ontdekking van Spenglers 'literariteit' door hedendaagse auteurs zal dit project het gangbare Spenglerbeeld bijstellen door het traceren van spanningen, complexiteiten en incongruenties in zijn schijnbaar apodictische werken.

Trefwoorden:Oswald Spengler, Intertextuality, Reception, The (meta-)scandalous, Neoconservatism, Conservative Revolution, Contemporary German literature

Disciplines:Talen, Literatuurwetenschappen