Een eenzame planeet? Eenzaamheid aanpakken vanuit een plaatsgebonden perspectief: onderzoek naar de invloed van buurt en omgeving (LONELI)

Eenzaamheid wordt steeds meer erkend als een belangrijke maatschappelijke uitdaging, die de laatste jaren hoog op de Vlaamse beleidsagenda staat. Het is niet alleen belangrijk vanwege de hoge prevalentie,
maar ook omdat eenzaamheid sterk verband houdt met tal van gezondheidsproblemen (bijv. depressie), hogere zorguitgaven en een negatieve invloed heeft op de kwaliteit van leven. Bovendien hebben de beperkende maatregelen die werden genomen om de COVID-19-crisis aan te pakken, geleid tot een aanzienlijke toename van eenzaamheid: in februari 2021 gaf 59% van de volwassenen in Vlaanderen aan zich soms of vaak eenzaam te voelen, en 36% rapporteerde ernstige gevoelens van eenzaamheid .
Een belangrijke Vlaamse beleidsdoelstelling is het tegengaan van eenzaamheid door te investeren in zogenaamde zorgwijken. Maar hoewel sommige onderzoeken aangeven dat zowel de fysieke als de sociale buurtkenmerken
(bijvoorbeeld openbare parken, toegang tot woningen, openbaar vervoer) eenzaamheid beïnvloeden, is hierover weinig bekend. Daarom is het belangrijk om de relatie tussen de
buurt en eenzaamheid te onderzoeken. Verder is veel eenzaamheidsonderzoek vaak beperkt tot specifieke leeftijdsgroepen en wordt er geen rekening gehouden met de verschillende dimensies van eenzaamheid (emotioneel, sociaal en
existentieel). Dit laatste onderscheid is niettemin cruciaal omdat interventies die gericht zijn op het tegengaan van eenzaamheid, moeten worden afgestemd op de unieke behoeften van het individu en rekening moeten houden met
die specifieke dimensies van eenzaamheid.
Wij leveren een bijdrage aan de literatuur door innovatief inzicht te verschaffen in (a) welke buurtkenmerken samenhangen met het risico op eenzaamheid onder alle volwassenen, (b) hoe deze relatie kan worden verklaard, en (c) welke praktijken op buurtniveau eenzaamheid kunnen voorkomen of verminderen. Door deze structurele, mesoniveau-aanpak van eenzaamheid kunnen we specifiek beleidsadvies formuleren aan een brede waaier van Vlaamse en lokale beleidsactoren en evidence-based tools bieden om eenzaamheid tegen te gaan vanuit een buurtperspectief.