Doktersbriefjes tijdens en na corona: beter afschaffen

Volgens Alexander Maes en Steven Renette is de coronacrisis ook het aangewe-zen moment om het nut van doktersbriefjes in arbeidsrelaties te herbekijken. Zij zien een grotere rol weggelegd voor de arbeidsarts. werknemers om één week uit te zieken zonder doktersbriefje. Een oproep die ook steun vond bij huisartsen en de Christelijke Mutualiteit. De toenmalige ministers van Werk (Kris Pee-ters) en van Volksgezondheid (Maggie De Block) waren echter niet enthousiast en ook sommige werkgeversorganisaties kantten zich tegen het voorstel, vanuit de vrees dat dit de deur zou openen voor misbruik. GOEDE ARGUMENTEN TEGEN Nochtans zijn er ook naast het ontlasten van het takenpakket van huisartsen enkele goede argumenten voor het afschaff en van de attes-ten. Zo zou het voor de werknemer zelf gezon-der zijn om zich te kunnen toeleggen op een herstel, eerder dan zich (ziek) te moeten ver-plaatsen naar een huisarts enkel en alleen voor een doktersbriefje. Daarnaast is de huidige praktijk niet doelma-tig, in die zin dat huisartsen enkel attesten kunnen voorschrijven die een volledige ar-beidsongeschiktheid inhouden. Alsof patiën-ten ofwel 100 procent arbeidsongeschikt zijn ofwel volledig arbeidsgeschikt. Die binaire be-nadering is zeker voor mensen die lijden aan een progressieve aandoening (bijvoorbeeld multiple sclerose) problematisch. Een willekeurige greep uit de rechtspraak leert verder dat werkgevers nog al eens naar dok-tersbriefjes grijpen om een ontslag te verant-woorden als komt vast te staan dat de zieke werknemer blijkbaar in staat is om tijdens zijn voorgeschreven arbeidsongeschiktheid toch nog andere activiteiten te ondernemen (bij-voorbeeld een fi etstocht ten voordele van Kom Op Tegen Kanker, het volgen van een opleiding in avondonderwijs...). Hoewel de werkgevers in die voorbeelden ongelijk kregen van de rechter omdat de werknemers wel het over-eengekomen werk niet konden uitvoeren, ont-staat zo de indruk dat doktersbriefjes al te ge-makkelijk en soms zelfs ronduit ten onrechte, worden verstrekt. In dat kader past dan ook de verontwaardiging die afgelopen najaar ont-stond toen bleek dat een huisarts een afwezig-heidsattest afl everde omdat de hond van een patiënt ziek was. Tot slot is het voor sommige ziekten ook niet nuttig om een attest bij de huisarts te gaan ha-len. Andere gezondheidszorgberoepen zijn soms beter geplaatst om de arbeidsonge-schiktheid te beoordelen. In de eerste plaats kan gedacht worden aan de arbeidsarts, die gespecialiseerd is in de opvolging van arbeids-ongeschiktheden, maar nu enkel een rol krijgt in de preventie ván en re-integratie ná arbeids-ongeschiktheid. Specifi eke problemen doen zich daarnaast voor bij psychische kwetsbaar-heden waarvoor patiënten doorgaans worden behandeld door een psychotherapeut. Omdat die laatsten geen afwezigheidsattesten mogen uitschrijven, moet de patiënt daarvoor naar zijn huisarts. Er bestaat al langer kritiek op dat gegeven. Huisartsen zouden onvoldoende op de hoogte zijn van bijvoorbeeld het verloop van een burnout en bijgevolg onrealistisch korte of lange afwezigheden vooropstellen. Alexander Maes en Steven Renette N aar aanleiding van het uitbreken van de coronacrisis kon plots wat jaren onmogelijk werd geacht. Werkne-mers worden vandaag op hun woord geloofd wanneer ze zich ziek melden. Op basis van een louter telefonisch consult kun-nen huisartsen sinds 11 maart 2020 immers at-testen van arbeidsongeschiktheid afl everen. Méér nog, huisartsen roepen werkgevers op om gewoon geen doktersbriefje meer te vragen. Ze verliezen namelijk te veel tijd met het schrijven van zulke attesten waardoor mensen met ern-stiger klachten niet de nodige aandacht krijgen. De roep om de huisartsen te ontlasten van het schrijven van eenvoudige doktersbriefjes klinkt nochtans al veel langer. Onder andere professor Godderis van de KU Leuven roept al jaren op de mogelijkheid in te voeren voor Momenteel loopt er dan ook een pilootproject bij het RIZIV om huisartsen daarin beter te be-geleiden. Het zou echter beter zijn die last weg te nemen uit hun takenpakket. GEEN WETTELIJKE VERPLICHTING Ook juridisch is er weinig in te brengen tegen het voorstel om het voortaan zonder attesten van de huisarts te doen. In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, bestaat er geen wet-telijke verplichting voor een werknemer om een attest in te dienen. Ook vóór de coronacri-sis stond het de werkgever dus vrij om de werknemer op diens woord te geloven. Enkele wetgevende ingrepen dringen zich wel op als we als maatschappij willen inzetten op die mentaliteitswijziging. Zo zou de arbeidsarts veel vroeger in de arbeidsongeschiktheid be-trokken kunnen worden om de re-integratie van een arbeidsongeschikte werknemer te be-spoedigen, eventueel bijgestaan door de huis-arts en/of psycholoog. De werkgever die vreest dat één en ander de deur zou openzetten voor misbruik kan nog steeds een controle-arts stu-ren. Maar ook de rol van die arts zou afge-bouwd kunnen worden ten voordele van de arbeidsarts. In dat opzicht kunnen we naar Nederland kijken. De taken van huisarts en ar-beidsarts zijn daar duidelijker afgelijnd. De huisarts bekijkt de gezondheid van de patiënt en behandelt of verwijst door naar een specialist. De arbeidsarts beoordeelt de arbeids(on) geschiktheid. Met het oog op het herstel van de werknemer en diens mogelijke re-integratie op de werkvloer overweegt de arbeidsarts wat de beste oplossing is: een verlichting van het takenpakket, een deeltijdse tewerkstelling, thuisblijven,… De coronacrisis heeft het belang van een per-formant gezondheidssysteem onderstreept. De doktersbriefjes in hun huidige vorm dragen daar niet toe bij. Alexander Maes is drs. rechten aan de Universiteit Hasselt. Steven Renette is advocaat. FORUM juristenkrant@wolterskluwer.com © Dewallens & partners 'W einig mensen realiseren zich dat hun leven, de essentie van hun persoonlijkheid, hun capaciteiten en hun durf, alleen de uitdrukking zijn van hun geloof in de veiligheid van hun omgeving. De moed, de zelfbeheersing, het ver-trouwen; de emoties en principes; elke grootse en elke onbelangrijke gedachte behoort niet aan het individu maar aan de menigte: aan de menigte die blind gelooft in de onweerstaanbare kracht van haar in-stellingen en haar zedelijke normen, in de kracht van de politie en van haar opinie.' Ik zeg u, die Joseph Conrad had dat 120 jaar geleden goed gezien, toen hij zijn Heart of Darkness schreef. En dan had die nog niet eens een coronacrisis meegemaakt! Hoewel, een verblijf in Congo Vrijstaat aan het einde van de negentiende eeuw kan ook wel meetellen in de afdeling 'enige ervaring met een lockdown'. Conrad wist hoe fl interdun beschaving zijn kan en hoe snel le contrat social verandert in een Mad Max-fi lm. Als het er echt om spant, is de rol van de overheid primordi-aal. Die moet zichtbaar zijn en vertrouwen uitstralen. We willen leiders zien die het beste met ons voorhebben en ons altijd de waarheid vertel-len. Want eerlijk duurt het langst, toch? Begin april was er in ons land een relletje over dat kostbare goud, beter bekend als een mondmasker. De overheid, experts incluis, zou vraagtekens gezet hebben achter de noodzaak van die maskers, sim-pelweg omdat er niet genoeg waren voor iedereen. Ik bespaar u de details , u heeft dezer dagen tijd genoeg om ze zelf op te zoeken. Maar DE vraag was: Mag de overheid in deze een leugentje om bestwil lanceren? Ik neem u even mee naar 10 mei 1940. Toen was het hier ook al niet om te lachen. Duitsland viel België binnen en een heleboel landgenoten sloegen meteen op de vlucht. De inval van augustus 1914 lag dan ook vers in het nationale geheugen. Toen was de toon aan het begin van de oorlog veel optimistischer geweest. Zo schreef Le Soir op 20 augustus deze geruststellende woorden: 'Onze Franse en Engelse bondgenoten hebben zich bij ons leger vervoegd. Vijftien dagen na het eerste gevecht zijn de Duitsers nog nauwelijks opgeschoten. Ze blijven vastzitten in Luik.' Noem het gerust fake news avant-la-lettre. Diezelfde dag nog trokken de Duitse troepen Brussel binnen. Dat herinnerden de Belgen zich in 1940 nog zeer goed. Ze liepen voor hun leven, richting Frankrijk. Stel dat de overheid toen na een paar dagen deze eerlijke boodschap had verspreid: 'Waarde landgenoten, de situatie is hopeloos. Ons leger wordt overrompeld door de Duitse plet-wals, onze luchtmacht is volledig uitgeschakeld. Het is hier eigenlijk een complete chaos. De koning en zijn regering zitten niet eens op één lijn. En denk maar niet dat de Fransen of de Britten ons zullen redden. Want die weten het ook al lang niet meer. Maar sla niet op de vlucht, hou de wegen vrij, zodat ons leger tenminste vrij kan bewegen. Wij dan-ken u.' Dat zou een transparante communicatie geweest zijn met als gevolg? Nog meer vluchtelingen, nog meer chaos en paniek, nog meer doden. Stel dat de Belgische overheid op 20 maart dit had verklaard: 'Zo'n mondmasker is zeer geschikt voor iedereen om het virus niet te ver-spreiden onder zij die u dierbaar zijn, maar geef toch maar uw maskers aan ons. Hamster ze niet, steel ze niet uit de ziekenhuizen, want dat is de plek waar ze nu echt wel kunnen gebruiken.' Zouden de Belgen mas-saal hun maskers gedoneerd hebben aan zo'n eerlijke overheid die zo-veel vertrouwen uitstraalt? Wat denkt u zelf? Niet liegen hé. Bert Kruismans is jurist en comedian. COLUMN Bert Kruismans Heart of Darkness 'Daarom zou de overheid een wet of volmachtsbesluit kunnen uitvaardigen waarin voorzien wordt in immuniteit tijdens deze crisis voor zorgverleners die zich houden aan de wetenschappelijke richtlijnen. Dan komen er geen aansprakelijkheidsclaims.' Advocaat en professor medisch recht Filip Dewallens pleit voor juridische bescherming van artsen tegen coronaclaims door patiënten of hun familie, naar aanleiding van berichten daarover uit Luik. DE MORGEN, 6 APRIL 2020 Doktersbriefjes tijdens en na corona: beter afschaffen this jurisquare copy is licenced to Universiteit Hasselt

Publication year:2020

Accessibility:Closed