< Back to previous page
Publication
Duurzame fruitbedrijven
Book - Report
Subtitle:bepalende factoren - indicatoren - hot issues
Welke factoren zijn bepalend voor duurzaamheid op fruitbedrijven? Hoe kunnen we die factoren meten? Zijn er aanknopingspunten voor verbetering? Dat zijn vragen die we in dit project willen beantwoorden.
We komen hiermee tegemoet aan vragen vanuit twee richtingen. Enerzijds vraagt de fruitsector een meer wetenschappelijke onderbouwing en invulling van het begrip “duurzaamheid”. Anderzijds wil de afdeling Monitoring en Studie (AMS) van de Vlaamse overheid de gegevens uit het Landbouwmonitoringsnetwerk (LMN) verder ontsluiten. Ze zoekt geschikte manieren om met fruittelers te communiceren, niet alleen over hun technisch-economische resultaten, maar ook over de duurzaamheid van hun bedrijven.
In opdracht van en samen met AMS zoekt een consortium van drie partners naar antwoorden op deze vragen. Het consortium bestaat uit de eenheid Landbouw & Maatschappij van het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO L&M), de afdeling Diensten aan Telers van het Proefcentrum Fruitteelt vzw (PCF DAT) en de R&D Divisie van het Fruitteeltcentrum van de K.U.Leuven.
We hebben in dit project sterk gebruikgemaakt van de input van stakeholders. Zo konden we van de belanghebbenden zelf horen waar het echt om gaat in de sector en tegelijkertijd een breed draagvlak creëren. In een eerste bijeenkomst brainstormden we samen met onderzoekers, voorlichters, fruittelers, vertegenwoordigers van veilingen en van diverse maatschappelijke groepen over de vraag “Wat bepaalt de duurzaamheid op een fruitbedrijf?”. Daarna zijn we in de literatuur en bij experts op zoek gegaan naar indicatoren voor elk van de thema’s uit het duurzaamheidskader. Tijdens een tweede bijeenkomst met de stakeholdergroep zochten we bijkomende input voor enkele indicatoren. Algemene indicatoren hebben we eventueel specifiek aangepast voor de fruitteelt en we hebben de indicatoren berekenbaar gemaakt.
Tenslotte hebben we via literatuurstudie inzicht verworven in enkele hete hangijzers, zoals bv. het energiegebruik tijdens de hele levenscyclus voordat het fruit in de winkel ligt.
het belangrijkste resultaat van dit project is het duurzaamheidskader voor fruitbedrijven, nl. de thema’s die binnen elk van de drie duurzaamheidspijlers weerhouden werden en de indicatoren waarmee we die thema’s kunnen evalueren.
De thema’s geven een antwoord op de vraag “Wat is nu eigenlijk belangrijk voor duurzaamheid op het niveau van een individueel Vlaams fruitbedrijf anno 2012?”. Ze werden geselecteerd tijdens de eerste workshop op 2/12/2011. In tegenstelling tot vorige studies werden de thema’s “lucht” en “voedselveiligheid” niet weerhouden.
De indicatoren werden geselecteerd uit bestaande indicatorensets en uit de literatuur. Daarbij werd ervan uit gegaan dat de “beste” indicatoren gebaseerd zijn op het effect van beheersmaatregelen (toestand van het agro-ecosysteem of verliezen naar het milieu) en niet op de beheersmaatregelen of landbouwpraktijken zelf. Dit heeft als voordeel dat de fruitteler de maatregelen kan kiezen die best bij zijn bedrijf passen, bv. de minst dure maatregelen die het gewenste effect bereiken. Als de effecten niet rechtstreeks meetbaar en berekenbaar zijn, bestaat de indicator meestal uit een enquête. De enquêtes kunnen zeer kort zijn of uitgebreider. Voor sommige indicatoren werd immers zowel een “quick scan”, als een “full scan” voorzien. Een “quick scan” is snel te berekenen, maar meet minder nauwkeurig. Een “full scan” vraagt meer tijd en informatie, maar geeft een nauwkeuriger beeld. Enkele indicatoren werden aangepast op basis van de besprekingen tijdens de tweede workshop van 31/5/2012.
De uitkomst van een duurzaamheidsevaluatie op basis van indicatoren vormt een nuttige basis voor discussies en leerprocessen tussen bedrijfsleiders. Uit ervaring (in andere projecten) weten we dat dergelijke discussies kunnen leiden tot veranderingen in de houding en het gedrag van telers. Wij verwachten dat de indicatoren zo bijdragen aan een evolutie naar meer duurzaamheid op de deelnemende bedrijven.
We komen hiermee tegemoet aan vragen vanuit twee richtingen. Enerzijds vraagt de fruitsector een meer wetenschappelijke onderbouwing en invulling van het begrip “duurzaamheid”. Anderzijds wil de afdeling Monitoring en Studie (AMS) van de Vlaamse overheid de gegevens uit het Landbouwmonitoringsnetwerk (LMN) verder ontsluiten. Ze zoekt geschikte manieren om met fruittelers te communiceren, niet alleen over hun technisch-economische resultaten, maar ook over de duurzaamheid van hun bedrijven.
In opdracht van en samen met AMS zoekt een consortium van drie partners naar antwoorden op deze vragen. Het consortium bestaat uit de eenheid Landbouw & Maatschappij van het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO L&M), de afdeling Diensten aan Telers van het Proefcentrum Fruitteelt vzw (PCF DAT) en de R&D Divisie van het Fruitteeltcentrum van de K.U.Leuven.
We hebben in dit project sterk gebruikgemaakt van de input van stakeholders. Zo konden we van de belanghebbenden zelf horen waar het echt om gaat in de sector en tegelijkertijd een breed draagvlak creëren. In een eerste bijeenkomst brainstormden we samen met onderzoekers, voorlichters, fruittelers, vertegenwoordigers van veilingen en van diverse maatschappelijke groepen over de vraag “Wat bepaalt de duurzaamheid op een fruitbedrijf?”. Daarna zijn we in de literatuur en bij experts op zoek gegaan naar indicatoren voor elk van de thema’s uit het duurzaamheidskader. Tijdens een tweede bijeenkomst met de stakeholdergroep zochten we bijkomende input voor enkele indicatoren. Algemene indicatoren hebben we eventueel specifiek aangepast voor de fruitteelt en we hebben de indicatoren berekenbaar gemaakt.
Tenslotte hebben we via literatuurstudie inzicht verworven in enkele hete hangijzers, zoals bv. het energiegebruik tijdens de hele levenscyclus voordat het fruit in de winkel ligt.
het belangrijkste resultaat van dit project is het duurzaamheidskader voor fruitbedrijven, nl. de thema’s die binnen elk van de drie duurzaamheidspijlers weerhouden werden en de indicatoren waarmee we die thema’s kunnen evalueren.
De thema’s geven een antwoord op de vraag “Wat is nu eigenlijk belangrijk voor duurzaamheid op het niveau van een individueel Vlaams fruitbedrijf anno 2012?”. Ze werden geselecteerd tijdens de eerste workshop op 2/12/2011. In tegenstelling tot vorige studies werden de thema’s “lucht” en “voedselveiligheid” niet weerhouden.
De indicatoren werden geselecteerd uit bestaande indicatorensets en uit de literatuur. Daarbij werd ervan uit gegaan dat de “beste” indicatoren gebaseerd zijn op het effect van beheersmaatregelen (toestand van het agro-ecosysteem of verliezen naar het milieu) en niet op de beheersmaatregelen of landbouwpraktijken zelf. Dit heeft als voordeel dat de fruitteler de maatregelen kan kiezen die best bij zijn bedrijf passen, bv. de minst dure maatregelen die het gewenste effect bereiken. Als de effecten niet rechtstreeks meetbaar en berekenbaar zijn, bestaat de indicator meestal uit een enquête. De enquêtes kunnen zeer kort zijn of uitgebreider. Voor sommige indicatoren werd immers zowel een “quick scan”, als een “full scan” voorzien. Een “quick scan” is snel te berekenen, maar meet minder nauwkeurig. Een “full scan” vraagt meer tijd en informatie, maar geeft een nauwkeuriger beeld. Enkele indicatoren werden aangepast op basis van de besprekingen tijdens de tweede workshop van 31/5/2012.
De uitkomst van een duurzaamheidsevaluatie op basis van indicatoren vormt een nuttige basis voor discussies en leerprocessen tussen bedrijfsleiders. Uit ervaring (in andere projecten) weten we dat dergelijke discussies kunnen leiden tot veranderingen in de houding en het gedrag van telers. Wij verwachten dat de indicatoren zo bijdragen aan een evolutie naar meer duurzaamheid op de deelnemende bedrijven.
Number of pages: 178
Publication year:2013