"Een hel van zekerheid." Over feit en fictie in het autobiografische werk van Willem Brakman.

Aan de hand van het zogenaamd autobiografische werk van Willem Brakman, problematiseert dit artikel de klassieke genretheorie van de autobiografie die Philippe Lejeune in 1975 publiceert en die uitgaat van de feitelijkheid van het genre. Reeds in 'Een winterreis' (1961), 'Die ene mens' (1961) en 'De weg naar huis' (1962) sleutelt Brakman aan de grenzen tussen de realiteit en de verbeelding, tussen de waarheid en de leugen. Zijn personages kiezen resoluut voor de wereld van het verhaal, waarin de dood verwordt van een werkelijkheid tot een mogelijkheid. De ontluistering en de bijhorende wanhoop blijven echter te allen tijde op de loer liggen. Na 1982, het publicatiejaar van het als postmodern beschouwde 'Een weekend in Oostende', verheffen de personages van Brakman de verbeelding tot de realiteit. Op die manier weten ze de zekerheid die de dood is voortdurend uit te stellen. In 'Pop op de bank' (1989) en 'J'accuse!' (2004) viert de dubbelzinnigheid hoogtij, ook in de metaforische taal. Dit alles maakt dat zowel het vroege als het lat(er)e zogenaamd autobiografische werk van Brakman niet te kaderen valt door Lejeunes traditionele genretheorie die een rigide onderscheid poneert tussen feit en fictie. Toch kunnen lejeuniaanse concepten als het autobiografische pact en de autobiografische ruimte dienst doen, al was het maar om aan te tonen wat de moderne autobiografie niet is.

ISBN:978-90-382-1523-5

Publication year:2009

Keywords:autobiography, autobiographical novel, autobiographical pact, autobiographical space, narratology